Astronomen hebben voor het eerst waterdamp ontdekt in de atmosfeer van een superaarde. Eerder werd al waterdamp ontdekt in atmosferen van 'onleefbare' en extreem hete exoplaneten maar dankzij gegevens afkomstig van de Hubble Space Telescope is waterdamp nu ook gedetecteerd in de atmosfeer van een exoplaneet met een gematigde temperatuur. Voor wetenschappers is dit nu een ongelofelijk interessante planeet aangezien dit de eerste exoplaneet is die beschikt over waterdamp en een aangename temperatuur heeft.
Met behulp van de door Nederland geleide Low Frequency Array (LOFAR) radiotelescoop hebben astronomen abnormale radiogolven ontdekt die afkomstig zijn van de nabije rode dwergster GJ1151. De radiogolven vertonen de kenmerkende signatuur van poollichten die worden veroorzaakt door de wisselwerking tussen een ster en zijn planeet. Het bestaan van dergelijke interacties werd al meer dan dertig jaar voorspeld, maar het is voor het eerst dat astronomen de bijbehorende signatuur hebben weten te onderscheiden.
Bij een analyse van oude gegevens afkomstig van de Amerikaanse Kepler ruimtetelescoop hebben astronomen een aarde-achtige exoplaneet ontdekt. Deze planeet, met de naam 'Kepler-1649c', is slechts iets groter dan de aarde en bevindt in de zogeheten 'leefbare zone' rondom zijn moederster. Voor wetenschappers is deze exoplaneet bijzonder interessant aangezien dit de eerste maal is dat men een exoplaneet ontdekt die qua grootte en temperatuur lijkt op de aarde en zich ook nog eens in de perfecte regio rondom zijn moederster bevindt.
Het aantal bevestigde exoplaneten is net de 5.000 gepasseerd, wat neerkomt op een 30 jaar durende ontdekkingsreis onder leiding van de ruimtetelescopen van de NASA. Nog niet zo lang geleden leefden we in een heelal met slechts een klein aantal bekende planeten, die allemaal rond onze zon draaiden. Maar een nieuwe reeks ontdekkingen markeert een wetenschappelijk hoogtepunt: Het bestaan van meer dan 5000 planeten buiten ons zonnestelsel is nu bevestigd.
Een groep astronomen, onder leiding van Thomas Mikal-Evans van het Max Planck Instituut voor Astronomie, heeft de eerste gedetailleerde meting gedaan van de atmosferische omstandigheden aan de nachtzijde van de hete Jupiter WASP-121b. Door metingen van de dagzijde op te nemen, hebben ze bepaald hoe water van fysische toestand verandert wanneer het zich beweegt tussen de hemisferen van de exoplaneet WASP-121 b.
Drie pas ontdekte planeten draaien gevaarlijk dicht om sterren die het einde van hun leven naderen. Van de duizenden buitenaardse planeten die tot nu toe zijn gevonden, hebben deze drie gasreuzenplaneten, die voor het eerst zijn ontdekt door de NASA TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) missie, enkele van de kortste perioden of banen rond subreuzen of reuzensterren. Een van de planeten, TOI-2337b, zal in minder dan 1 miljoen jaar door zijn gastheerster worden opgeslokt, sneller dan enige andere planeet die momenteel bekend is.
Met behulp van de CHEOPS-ruimtetelescoop is een internationaal team, bestaande uit onderzoekers van de universiteiten van Bern en Genève en van het National Centre of Competence in Research (NCCR) PlanetS, er voor het eerst in geslaagd de vervorming van een exoplaneet te detecteren. Door sterke getijdenkrachten lijkt het uiterlijk van de planeet WASP-103b meer op een rugbybal dan op een bol.
De Very Large Telescope Interferometer (VLTI) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft de ‘diepste’ en scherpste beelden tot nu toe gemaakt van de omgeving van het superzware zwarte gat in het centrum van ons Melkwegstelsel. De nieuwe beelden zoomen twintig keer verder in dan vóór de VLTI mogelijk was, en hebben astronomen op het spoor gebracht van een nooit eerder waargenomen ster nabij het zwarte gat. Door de baanbewegingen van de sterren in het Melkwegcentrum te volgen, heeft het team ook de meest nauwkeurige meting tot nu toe gedaan van de massa van het centrale zwarte gat.
Voor het eerst zijn er tekenen gevonden van een planeet die een ster buiten het Melkwegstelsel doorkruist. Dit intrigerende resultaat, waarbij gebruik is gemaakt van NASA's Chandra X-ray Observatory, opent een nieuw venster voor het zoeken naar exoplaneten op grotere afstanden dan ooit tevoren. De mogelijke exoplaneet kandidaat bevindt zich in het spiraalstelsel Messier 51 (M51), ook wel het Draaikolkstelsel genoemd vanwege zijn kenmerkende profiel. Exoplaneten worden gedefinieerd als planeten buiten ons zonnestelsel. Tot nu toe hebben astronomen alle andere bekende exoplaneten en kandidaten in het Melkwegstelsel gevonden, bijna allemaal op minder dan ongeveer 3 000 lichtjaar van de aarde. Een exoplaneet in M51 zou ongeveer 28 miljoen lichtjaar van de aarde verwijderd zijn, wat betekent dat hij duizenden keren verder weg zou zijn dan die in de Melkweg.
Leven gedijt bij een stabiele temperatuur. Die wordt op Aarde gewaarborgd door de koolstofcyclus. Wetenschappers van SRON, VU en de RUG hebben nu een model ontwikkeld dat voor exoplaneten voorspelt of er een koolstofcyclus aanwezig is, mits de massa, grootte van de kern en hoeveelheid CO2 bekend zijn.
Met behulp van het Amerikaanse ruimteveer Discovery wordt tijdens de STS-31 ruimtevlucht de elf ton zware Hubble Space Telescope in de ruimte gebracht. Tot op heden is dit nog steeds één van de meest succesvolle ruimtetelescopen ooit. Ondanks de geslaagde ruimtevlucht was de euforie echter van korte duur aangezien een vormfout in de 2,4 meter grote telescoopspiegel ervoor zorgde dat de beelden niet haarscherp waren. Uiteindelijk duurde het tot eind 1993 eer dit probleem kon worden opgelost. Zo werd de ruimtetelescoop tijdens een speciale Space Shuttle-missie voorzien van een soort 'contactlens' waardoor de telescoop vanaf dan extreem scherpe beelden leverde. Foto: NASA
Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!
Wordt medewerkerDeze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.