Exoplaneten
Een internationaal team van sterrenkundigen onder Nederlandse leiding heeft een wervelwind van stof en gruis ontdekt in een baan rond een jonge ster. In het gruis is zich mogelijk een planeet aan het vormen. Het team van wetenschappers deed de ontdekking in de tijd die bouwers en bedenkers van een astronomisch instrument krijgen als beloning voor hun werk. Ze publiceren hun bevindingen binnenkort in het vakblad Astronomy & Astrophysics.
Een van de eigenschappen die een planeet geschikt maakt voor leven is de aanwezigheid van een weersysteem. Exoplaneten staan te ver weg om zoiets te zien, maar astronomen kunnen wel zoeken naar stoffen in de atmosfeer die een weersysteem mogelijk maken. Onderzoekers van SRON en de RUG hebben nu op exoplaneet WASP-31b een indicatie gevonden voor chroomhydride, dat bij de betreffende temperatuur en druk op de grens zit tussen vloeistof en gas.
Leven gedijt bij een stabiele temperatuur. Die wordt op Aarde gewaarborgd door de koolstofcyclus. Wetenschappers van SRON, VU en de RUG hebben nu een model ontwikkeld dat voor exoplaneten voorspelt of er een koolstofcyclus aanwezig is, mits de massa, grootte van de kern en hoeveelheid CO2 bekend zijn.
Voor het eerst zijn er tekenen gevonden van een planeet die een ster buiten het Melkwegstelsel doorkruist. Dit intrigerende resultaat, waarbij gebruik is gemaakt van NASA's Chandra X-ray Observatory, opent een nieuw venster voor het zoeken naar exoplaneten op grotere afstanden dan ooit tevoren. De mogelijke exoplaneet kandidaat bevindt zich in het spiraalstelsel Messier 51 (M51), ook wel het Draaikolkstelsel genoemd vanwege zijn kenmerkende profiel. Exoplaneten worden gedefinieerd als planeten buiten ons zonnestelsel. Tot nu toe hebben astronomen alle andere bekende exoplaneten en kandidaten in het Melkwegstelsel gevonden, bijna allemaal op minder dan ongeveer 3 000 lichtjaar van de aarde. Een exoplaneet in M51 zou ongeveer 28 miljoen lichtjaar van de aarde verwijderd zijn, wat betekent dat hij duizenden keren verder weg zou zijn dan die in de Melkweg.
De Very Large Telescope Interferometer (VLTI) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft de ‘diepste’ en scherpste beelden tot nu toe gemaakt van de omgeving van het superzware zwarte gat in het centrum van ons Melkwegstelsel. De nieuwe beelden zoomen twintig keer verder in dan vóór de VLTI mogelijk was, en hebben astronomen op het spoor gebracht van een nooit eerder waargenomen ster nabij het zwarte gat. Door de baanbewegingen van de sterren in het Melkwegcentrum te volgen, heeft het team ook de meest nauwkeurige meting tot nu toe gedaan van de massa van het centrale zwarte gat.
Met behulp van de CHEOPS-ruimtetelescoop is een internationaal team, bestaande uit onderzoekers van de universiteiten van Bern en Genève en van het National Centre of Competence in Research (NCCR) PlanetS, er voor het eerst in geslaagd de vervorming van een exoplaneet te detecteren. Door sterke getijdenkrachten lijkt het uiterlijk van de planeet WASP-103b meer op een rugbybal dan op een bol.
Drie pas ontdekte planeten draaien gevaarlijk dicht om sterren die het einde van hun leven naderen. Van de duizenden buitenaardse planeten die tot nu toe zijn gevonden, hebben deze drie gasreuzenplaneten, die voor het eerst zijn ontdekt door de NASA TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) missie, enkele van de kortste perioden of banen rond subreuzen of reuzensterren. Een van de planeten, TOI-2337b, zal in minder dan 1 miljoen jaar door zijn gastheerster worden opgeslokt, sneller dan enige andere planeet die momenteel bekend is.
Een groep astronomen, onder leiding van Thomas Mikal-Evans van het Max Planck Instituut voor Astronomie, heeft de eerste gedetailleerde meting gedaan van de atmosferische omstandigheden aan de nachtzijde van de hete Jupiter WASP-121b. Door metingen van de dagzijde op te nemen, hebben ze bepaald hoe water van fysische toestand verandert wanneer het zich beweegt tussen de hemisferen van de exoplaneet WASP-121 b.
Het aantal bevestigde exoplaneten is net de 5.000 gepasseerd, wat neerkomt op een 30 jaar durende ontdekkingsreis onder leiding van de ruimtetelescopen van de NASA. Nog niet zo lang geleden leefden we in een heelal met slechts een klein aantal bekende planeten, die allemaal rond onze zon draaiden. Maar een nieuwe reeks ontdekkingen markeert een wetenschappelijk hoogtepunt: Het bestaan van meer dan 5000 planeten buiten ons zonnestelsel is nu bevestigd.
Een team onder leiding van onderzoekers van de Universiteit van Montreal heeft bewijs gevonden dat twee exoplaneten die rond een rode dwergster draaien "waterwerelden" zijn, waar water een groot deel van de hele planeet uitmaakt. Deze werelden, gelegen in een planetenstelsel op 218 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Lier, zijn anders dan alle andere planeten in ons zonnestelsel. Het team, onder leiding van Caroline Piaulet van het Trottier Institute for Research on Exoplanets (iREx) van de Universiteit van Montreal, publiceerde vandaag een gedetailleerde studie van dit planetenstelsel, bekend als Kepler-138, in het tijdschrift Nature Astronomy.
Het heelal
Theorie
Objecten in het heelal
James Webb Space Telescope
Astrofotografie
Ruimtevaart in China
Dit gebeurde vandaag in 1975
De Russische ruimtesonde Venera 9 maakt na een geslaagde landing de eerste foto's van het oppervlak van de planeet Venus. Dit was de eerste keer in de ggeschiedenis van de ruimtevaart dat een ruimtetuig in een baan om Venus werd gebracht en dat een lander beelden vanop een andere planeet terug naar de Aarde stuurde. Foto: Roscosmos
Redacteurs gezocht
Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!
Wordt medewerkerSteun Spacepage
Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.
