Sterren
Iedereen hoorde wel al eens van zwarte gaten of rode reuzen of neutronensterren of… Dit zijn allemaal mogelijke eindstadia van sterren. Het eindstadium van een ster hangt bijna volledig af van zijn massa. Zo zullen zware sterren heel andere gedaantes aannemen dan lichte sterren. Een ster bereikt zijn eindstadium wanneer de brandstof in de ster opgebruikt is. In het begin is die brandstof waterstof, dan helium, en nog later de zwaardere elementen. Dit proces duurt tot de ster niet genoeg hitte meer produceert om voor kernreacties te zorgen. Dat is het moment waarop een ster 'sterft'.
Eta Carinae is een fascinerende en mysterieuze ster die te vinden is in de Carinanevel vanaf het zuidelijk halfrond op 7500 lichtjaar. Met ongeveer een honderd zonnemassa’s is deze veranderlijke hyperreus de zwaarst bekende en produceert vijf miljoen keer meer energie per seconde dan onze zon. Tussen de jaren 1838 en 1858 vlamde de ster op en heeft tijdens een mysterieuze explosie zijn gasomhulsels weggeblazen waardoor dit één van de helderste sterren werd aan de zuidelijke hemel. In die tijd wedijverde Eta Carinae zelfs met Sirius om de helderste ster te zijn. Momenteel ligt deze ster verborgen in zijn eigen nevel, de Homunculusnevel, en is vanaf de aarde nog net met het blote oog zichtbaar met zijn magnitude 6.2.
De lichtkracht van een ster verandert voortdurend. Dit kan gebeuren op lange periode, meestal afhankelijk van de ontwikkelingsfase waarin de ster zich bevindt, maar ook op korte periode, regelmatig of onregelmatig door pulsaties. Cepheïden zijn een speciale klasse van pulserende sterren die met regelmaat pulseren over een tijdspanne van een paar dagen. Ze zijn vernoemd naar de eerst ontdekte van deze klasse, Delta Cepheï, de op 3 na helderste ster in het sterrenbeeld Cepheus.
De meesten onder ons weten wellicht al dat sterren ontstaan uit samentrekkende gaswolken. Veel van deze gaswolken zijn zo groot en uitgestrekt dat er tientallen sterren kunnen in gevormd worden. Indien de condensatiekernen van deze toekomstige sterren dicht bij elkaar liggen, zullen hieruit sterren ontstaan (ook wel "componenten" genoemd) die rond elkaar draaien en spreken we van "dubbelsterren" of "meervoudige" sterren. Met het blote oog zijn ongeveer 5 000 sterren te zien en van deze grote groep zijn ongeveer 2 000 sterren dubbel- of meervoudige sterren. Astronomen vermoeden dat ongeveer 60% van alle sterren in het universum dubbel of meervoudig zijn. Zelfs de dichtste ster die bij onze Zon staat, Proxima Centauri, maakt deel uit van een meervoudige sterrengroep waarin zich drie sterren bevinden.
Deze sterren hebben een variatie in helderheid die op verschillende manieren kan ontstaan.
Dubbelsterren zijn stelsels van twee of meerdere sterren, die om elkaar heen bewegen en zijn verre van uitzonderlijk. Onder deze dubbelsterren bestaan echter verschillende soorten. Zo bestaan er naast de visuele en fysische dubbelsterren nog enkele ander minder bekende soorten zoals de röntgendubbelsterren en astrometrische dubbelsterren. In dit artikel kan je alles leren over de vele soorten dubbelsterren.
In de sterrenkunde noemen we een ster pas een 'rode dwerg' als deze een massa heeft tussen de 0,08 en 0,5 maal die van onze eigen ster, de Zon. Alle sterren verbranden waterstof tot helium maar als hun massa zeer weinig is, zal deze verbranding zeer lang blijven duren waardoor rode dwergen een leeftijd kunnen hebben tot 100 miljard jaar. Dit cijfer klinkt ongeloofwaardig omdat ons heelal slechts 13,7 miljard jaar is. Dit is dan ook de reden waarom astronomen zeer weinig kennis hebben over de verdere evolutie van rode dwergen. Men vermoedt dat deze sterren aan het einde van hun leven nooit zullen eindigen als rode reus zoals de Zon aangezien hun massa te licht is. Vermoedelijk zullen deze sterren langzaam afkoelen tot een 'zwarte dwerg'.
In 1867 ontdekten twee Franse astronomen, Charles Wolf en Georges Rayet, in het observatorium van Parijs een ster die zijn massa uitzonderlijk snel verloor door middel van een zeer krachtige zonnewind. Deze bijzondere sterren hebben tevens een massa die 20 maal hoger ligt dan de massa van onze eigen zon. Door hun krachtige zonnewind verliezen ze jaarlijks tussen de 5 en 10 zonmassa's. De temperatuur van deze sterren ligt zeer hoog en varieert tussen de 25 000 en 50 000 Kelvin. Door deze bijzondere eigenschappen zijn deze Wolf-Rayetsterren erg zeldzaam. In de Grote Magelaanse Wolk werden er een 100-tal van deze sterren ontdekt.
De term "superreus" wordt in de sterrenkunde gegeven aan de helderste stabiele sterren die zeer zeldzaam zijn maar over een enorme massa beschikken. Deze sterren zijn vaak 300 000 maal meer lichtsterk dan onze eigen zon en de aller-helderste superreuzen worden ook wel "hyperreuzen" genoemd. Vijf van de twintig helderste sterren, waaronder de bekende sterren Antares, Deneb, Betelgeuze en Rigel, zijn superreuzen. Door hun grote lichtsterkte zijn deze nog op grote afstanden waar te nemen.
Stervorming is het proces waarbij dichte delen van moleculaire wolken inklappen in een bal van plasma om een ster te vormen. Stervorming omvat de studie van het interstellair medium en grote moleculaire wolken als voorlopers van het stervormingsproces en de studie van vroege stersoorten en planeetvorming als direct product. Leer aan de hand van dit artikel alles over hoe sterren gevormd worden.
Het heelal
Theorie
Objecten in het heelal
James Webb Space Telescope
Astrofotografie
Ruimtevaart in China
Dit gebeurde vandaag in 1655
De Nederlandse astronoom Christiaan Huygens ontdekt de Saturnusmaan Titan met behulp van een telescoop die zijn broer Constantijn had gebouwd. Met een diameter van 5 151 kilometer is deze maan groter dan de planeet Mercurius. Titan is de enige maan in het zonnestelsel met een dichte atmosfeer en tot 1980 werd, vanwege deze dichte atmosfeer die een deel van de maan zelf leek, aangenomen dat Titan de grootste maan in ons zonnestelsel was. Van alle manen in ons zonnestelsel is Titan wellicht de meest interessante voor wetenschappers aangezien men al vele jaren vermoed dat er zeeën en rivieren voorkomen op deze maan en dat de atmosfeer van Titan veel gelijkenissen vertoont met de atmosfeer van de aarde tijdens het ontstaan van het leven. Foto: NASA
Redacteurs gezocht
Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!
Wordt medewerkerSteun Spacepage
Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.