Heelal
Een internationaal team onder leiding van de Universiteit van Genève (UNIGE) en met professor Stijn Wuyts van de Universiteit van Bath heeft drie ultramassieve sterrenstelsels geïdentificeerd, elk bijna net zo massief als de Melkweg, die zich al binnen de eerste miljard jaar na de oerknal hadden gevormd. De resultaten van de onderzoekers wijzen erop dat de vorming van sterren in het vroege heelal veel efficiënter was dan eerder werd gedacht, waardoor bestaande modellen voor de vorming van sterrenstelsels op losse schroeven komen te staan.
Met behulp van gegevens van NASA's JWST en Chandra X-ray Observatory heeft een team van NOIRLab-astronomen van de Amerikaanse National Science Foundation in het centrum van een sterrenstelsel slechts 1,5 miljard jaar na de oerknal een superzwaar zwart gat ontdekt dat in een fenomenaal tempo materie opeet, meer dan 40 keer de theoretische limiet.
Bijna 14 miljard jaar geleden, aan het begin van de oerknal, dreef een mysterieuze energie een exponentiële uitdijing van het jonge universum aan en produceerde alle bekende materie, volgens de heersende inflationaire universumtheorie. Die oude energie had belangrijke kenmerken gemeen met de donkere energie van het huidige universum, dat volgens ten minste één objectieve standaard het grootste mysterie van onze tijd is: Het maakt het grootste deel, ruwweg 70%, uit van het universum, maar wetenschappers weten niet precies wat het is.
De Melkweg heeft nog steeds veel geheimen over het heelal. Onderzoekers van DTU (Danmarks Tekniske Universitet) zijn er nu in geslaagd om er nog een te ontdekken met behulp van een röntgenruimtetelescoop op het internationale ruimtestation (ISS). Het is een klein maar extreem zwaar en snel draaiend object, een neutronenster, onderdeel van een zogenaamd 'röntgenbinaire stersysteem' met de naam '4U 1820-30'. Het hemelobject bevindt zich in het sterrenbeeld Boogschutter, in de buurt van het centrum van ons melkwegstelsel.
De bekende ster Betelgeuze is in de loop der jaren helderder en donkerder geworden, waardoor sommigen denken dat hij op het punt staat een supernova te worden. Een nieuwe studie van het Flatiron Institute en medewerkers suggereert echter dat deze onverklaarbare veranderingen in helderheid te wijten zijn aan een begeleidende ster die periodiek lichtblokkerende stof uit zijn weg blaast.
Nieuwe bevindingen met gegevens van NASA's IXPE-missie (Imaging X-ray Polarimetry Explorer) bieden een ongekend inzicht in de vorm en aard van een structuur die belangrijk is voor zwarte gaten, de zogenaamde corona. Een corona is een verschuivend plasmagebied dat deel uitmaakt van de materiestroom naar een zwart gat, waarover wetenschappers alleen een theoretisch begrip hebben. De nieuwe resultaten onthullen voor het eerst de vorm van de corona en kunnen wetenschappers helpen bij het begrijpen van de rol die de corona speelt bij het voeden en in stand houden van zwarte gaten.
Op 15 oktober 2024 onthulde ESA's Euclid ruimtemissie het eerste stukje van haar grote kaart van het heelal, waarop miljoenen sterren en sterrenstelsels te zien zijn. Dit eerste stuk van de kaart, een enorm mozaïek van 208 gigapixels, werd op die dag onthuld op het International Astronautical Congress in Milaan, Italië, door ESA's Director General Josef Aschbacher en Director of Science Carole Mundell.
Astronomen hebben met gegevens van de Gaia-ruimtetelescoop 55 hogesnelheidssterren ontdekt, afkomstig uit de jonge stercluster R136 in de Grote Magelhaense Wolk, een satellietstelsel van de Melkweg. Daarmee is het aantal bekende ‘wegrensterren’ in dit gebied vertienvoudigd. Het team astronomen van onder andere de Universiteit van Amsterdam, de Universiteit Leiden en de Radboud Universiteit publiceert de resultaten deze week in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.
Voor het eerst hebben astronomen beelden vastgelegd van een andere ster dan de zon, die voldoende detailrijk zijn om de beweging van gasbellen op diens oppervlak te kunnen volgen. De beelden van de ster, R Doradus, zijn in juli en augustus 2023 verkregen met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), een telescoop die mede-eigendom is van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO).
Als dit sterrenstelsel typisch is, dan geeft het onderzoek, dat vandaag is gepubliceerd in Nature Astronomy, aan dat ons sterrenstelsel al een wisselwerking heeft met zijn naaste buur, Andromeda. Waar eindigt een sterrenstelsel en begint de diepe ruimte? Het lijkt een eenvoudige vraag, totdat je beter kijkt naar het gas rondom sterrenstelsels, dat bekend staat als het circumgalactische medium.
James Webb Space Telescope
Astrofotografie
Ruimtevaart in China
Dit gebeurde vandaag in 1975
De Russische ruimtesonde Venera 9 maakt na een geslaagde landing de eerste foto's van het oppervlak van de planeet Venus. Dit was de eerste keer in de ggeschiedenis van de ruimtevaart dat een ruimtetuig in een baan om Venus werd gebracht en dat een lander beelden vanop een andere planeet terug naar de Aarde stuurde. Foto: Roscosmos
Redacteurs gezocht
Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!
Wordt medewerkerSteun Spacepage
Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.
