Mars Global Surveyor (MSG) werd in 1996 gelanceerd richting Mars en was de eerste Amerikaanse Marsverkenner in meer dan tien jaar. Toen de Mars Global Surveyor in september 1997 aankwam bij de rode planeet, begaf de ruimtesonde zich na enige tijd in een cirkelvormige baan om Mars vanwaar het honderdduizenden foto's terugstuurde naar de Aarde. Deze ruimtesonde had dan ook als belangrijkste taak om het Marsoppervlak zoveel mogelijk in beeld te brengen zodat wetenschappers konden zoeken naar sporen van water. Uiteindelijk slaagde het tuig in zijn doel en werden er op foto's van de Mars Global Surveyor sporen van water aangetroffen in twee kraters. De Mars Global Surveyor bracht Amerika na meer dan tien jaar opnieuw naar Mars en was een zeer succesvol ruimteproject.
Doel van de missie
Het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA wou vooral met de Mars Global Surveyor zoveel mogelijk van het Marsoppervlak in beeld brengen in hoge resolutie. Op deze manier konden geologen en andere wetenschappers het oppervlak afspeuren naar eventuele sporen van water of geologische activiteit.
Mars Global Surveyor ruimtesonde
De Mars Global Surveyor werd gebouwd door het Amerikaanse lucht- en ruimtevaartbedrijf Lockheed Martin. Het tuig had een totale massa van 1,06 ton en beschikte over twee 3,5 meter lange zonnepanelen, vijf wetenschappelijke instrumenten, dertien raketmotoren en elektronica. Het belangrijkste instrument aan boord van het ruimtetuig was de Mars Orbiter Camera (MOC) die het Marsoppervlak zoveel mogelijk moest in beeld brengen. Daarnaast werd de Mars Global Surveyor ook nog uitgerust met een Mars Orbiter Laser Altimeter, Thermal Emission Spectrometer, Magnetometer & electron reflectometer, Ultrastable Oscillator en MR Mars Relay. De rechthoekige ruimtesonde was 1,1 x 1,1 x 1,7 meter groot en bestond uit een instrumentengedeelte en een propulsiegedeelte. Om baanmanoeuvres te kunnen uitvoeren werd dit ruimtetuig uitgerust met één 596 Newton hoofdraketmotor en twaalf 4,4 Newton stuurraketten. De communicatie met de Mars Global Surveyor verliep via een 1,5 meter diameter grote parabolische schotelantenne.
Lancering en missie
Op 7 november 1996 werd de Mars Global Surveyor met succes gelanceerd vanop de Cape Canaveral lanceerbasis in Florida. Een Delta II draagraket bracht het 1 ton zware ruimtetuig tot in de ruimte waarna het begon aan zijn 300 dagen durende reis naar Mars. Net voor Mars Global Surveyor aankwam bij Mars werd de hoofdraketmotor van de ruimtesonde gedurende 22 minuten tot ontbranding gebracht. Op deze manier minderde het ruimtetuig in snelheid en werd het opgevangen door de aantrekkingskracht van Mars. Na een reis van bijna 750 miljoen kilometer arriveerde de Mars Global Surveyor uiteindelijk bij Mars op 11 september 1997. Bij zijn aankomst bevond de Marsverkenner zich in zo een hoge elliptische baan om Mars dat de sonde er 45 uur over deed voor één omwenteling. Telkens de Mars Global Surveyor zich in zijn laagste positie van zijn elliptische baan bevond, werden er baanmanoeuvres uitgevoerd zodat de ruimtesonde afgeremd werd door wrijving met de atmosfeer van Mars. Deze techniek heet "aerobraking" en de Mars Global Surveyor voerde dit de eerste vier maanden na zijn aankomst bij Mars met succes uit. Op deze manier werd het hoogtste punt uit de elliptische baan van de ruimtesonde steeds lager en kwam het tuig in een cirkelvormige baan om Mars terecht op een hoogte van maximum 450 kilometer boven het Marsoppervlak. In augustus 2001 werd de oriëntatie van de Mars Global Surveyor zo gewijzigd zodat de camera niet meer recht naar beneden keek maar onder een hoek kwam van 16°. Op deze manier kon men nu 3D beelden maken van het Marsoppervlak.
Ontdekkingen
Elke 117,6 minuten maakte Mars Global Surveyor één omwenteling om de rode planeet. De baan van het ruimtetuig om Mars liep van pool naar pool en dit werd zo gekozen zodat men steeds hetzelfde oppervlaktegebied zag op elke foto met steeds dezelfde lichtinval. Observatie van het Marsoppervlak was een zeer belangrijk onderdeel van deze missie. Mars Global Surveyor stuurde tussen september 1997 en november 2006, dankzij het MOC instrument, dan ook meer dan 240 000 foto's terug naar de Aarde. Op deze hoge resolutiebeelden van het MOC instrument waren gebieden te zien van 1,5 tot 3 kilometer wijd. Dankzij de vele opnamen van de Mars Global Surveyor gaf het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA in december 2006 enkele foto's vrij waarop sporen van water in twee kraters te zien waren. Dit was ongetwijfeld de grootste wetenschappelijke ondekking van deze missie. Op andere foto's die gemaakt werden door de MGS waren dan weer duidelijk beddingen te zien die ooit moeten gevormd zijn door stromend water. In april 2005 werd de Mars Global Surveyor ook de eerste kunstmaan die in een baan om een andere planeet een ander ruimtetuig fotografeerde. Zo maakte deze ruimtesonde foto's van de Mars Odyssey en Mars Express ruimtesondes. Normaal zou de Mars Global Surveyor een levensduur gehad hebben van twee jaar maar uiteindelijk werd zijn missie driemaal verlengd.
Mars Global Surveyor fotografeerde in oktober 2006 het Noordpoolgebied op Mars met wolkenbanden.
Dankzij dergelijke foto's krijgen wetenschappers een beter beeld over het klimaat op Mars - Foto: NASA
Abrupt einde
Op 2 november 2006 verloor de NASA alle contact met de Mars Global Surveyor nadat men een commando naar het ruimtetuig had gestuurd in verband met de zonnepanelen. Enkele dagen later ontving men een zwak signaal waaruit bleek dat de ruimtesonde zich in "safe mode" bevond en aan het wachten was op verder instructies. Uiteindelijk werden ook de Amerikaanse Mars Reconnaissance Orbiter en de Mars Exploration Rovers ingeschakeld om de ruimtesonde te fotograferen of mee te communiceren maar dit lukte helaas niet. De NASA maakte in april 2007 bekend dat het verlies van de ruimtesonde wellicht te wijten was aan het uitvallen van de batterij nadat er in de computer van de ruimtesonde een probleem was opgetreden met een commando.
Kostprijs
De ontwikkeling en de bouw van de Mars Global Surveyor kostte ongeveer 154 miljoen dollar. Daarnaast werden ook nog eens 65 miljoen dollar en 20 miljoen dollar betaald om de Marsverkenner te lanceren en de missie operationeel te houden.
