De zon heeft op donderdag 3 oktober 2024 haar krachtigste zonnevlam van deze cyclus losgelaten, een kolossale X-klasse uitbarsting. De X9.05 zonnevlam bereikte zijn hoogtepunt om 14u10 Belgische tijd en veroorzaakte kortegolfradioblackouts boven Afrika en Europa, het door de zon beschenen deel van de aarde op het moment van de uitbarsting. De zonnevlam was afkomstig van zonnevlekgroep AR3842, die al eerder het nieuws haalde. Op 1 oktober vuurde hetzelfde zonnevlekgebied een krachtige X7.1 zonnevlam af en ontketende een coronale massa ejectie (CME), een pluim van plasma en magnetisch veld, die momenteel richting de aarde raast. De inkomende CME zal naar verwachting tussen 3 en 5 oktober de aarde raken en mogelijk wijdverspreid poollicht veroorzaken.
Wil je in real-time op de hoogte blijven over de activiteit van onze ster en de kansen op zichtbaar poollicht? Breng dan een bezoekje aan onze zusterwebsite Poollicht.be of download onze zelf ontwikkelde app voor Google Android en Apple.
Een op de aarde gerichte CME volgde inderdaad de monsterflare, bevestigde ruimteweervoorspeller en meteoroloog Sara Housseal in een bericht op X. Dit zou uitstekend nieuws kunnen zijn voor poollichtjagers, omdat CME's geomagnetische stormen kunnen veroorzaken, die op hun beurt kunnen leiden tot dramatisch versterkte poollichtshows. “Op dit moment verwacht ik een inslag op aarde eind 5e - begin 6e,” schreef Housseal. CME's bevatten elektrisch geladen deeltjes, ionen genaamd, en wanneer deze in botsing komen met de magnetosfeer van de aarde, kunnen ze geomagnetische stormen veroorzaken. Tijdens deze stormen reageren de ionen met gassen in de atmosfeer van de aarde, waarbij energie vrijkomt in de vorm van licht. Dit verschijnsel wordt op het noordelijk halfrond het noorderlicht of aurora borealis genoemd en op het zuidelijk halfrond het zuiderlicht of aurora australis. We zullen moeten afwachten wat er de komende dagen gebeurt. Ruimteweer is grillig en onvoorspelbaar, dus het houdt de voorspellers zeker scherp. Eén ding dat we wel weten is dat de grote X vlam vergezeld ging van een radio blackout.
De kortegolfstoringen boven Europa en Afrika waren het gevolg van de straling van de zonnevlam die de aarde bereikte en de bovenste atmosfeer bij aankomst ioniseerde. Deze ionisatie creëert een dichtere omgeving waar hoogfrequente kortegolfradiosignalen, die communicatie over lange afstanden mogelijk maken, doorheen kunnen reizen. Als deze radiogolven door geïoniseerde (elektrisch geladen) lagen gaan, verliezen ze energie door meer botsingen met elektronen, waardoor de radiosignalen verzwakken of helemaal worden geabsorbeerd. De recordbrekende zonnevlam van vandaag was de krachtigste in deze zonnecyclus tot nu toe. Het was zelfs de krachtigste zonnevlam in meer dan zeven jaar! In september 2017 werden twee kolossale zonnevlammen van X13.3 en X11.8 gerapporteerd in de dalende fase van de vorige zonnecyclus. Zonneactiviteit neemt toe en af in de loop van een 11-jarige cyclus.
Zonnevlammen worden op basis van hun grootte ingedeeld in verschillende klassen, waarbij X-klasse zonnevlammen het krachtigst zijn. M-klasse vlammen zijn 10 keer minder krachtig dan X-klasse, gevolgd door C-klasse vlammen, die 10 keer zwakker zijn dan M-klasse. B-vlammen zijn 10 keer zwakker dan C-klasse en A-klasse vlammen zijn 10 keer zwakker dan B-klasse en hebben geen merkbare invloed op de aarde. Elke klasse wordt verder onderverdeeld door getallen van 1 tot 10 (en verder voor X-klasse vlammen) om de relatieve sterkte van de vlam aan te geven.
Bron: Space.com
