China lanceerde op vrijdag 3 mei 2024 zijn complexe en ambitieuze Chang'e 6 missie om de allereerste bodemstalen van de achterkant kant van de maan te verzamelen. Een 57 meter lange Long March 5 steeg om 11u30 Belgische tijd op vanop het Wenchang Satellite Launch Center en bracht de 8,2 ton wegende Chang'e-6 succesvol op weg naar de maan. Een eerste verbranding van de tweede rakettrap werd 12 minuten na de lancering voltooid, met een trans-lunaire injectiebranding ongeveer 14 minuten later. De scheiding van de Chang'e 6 maanlander vond uiteindelijk 37 minuten na lift-off plaats. Indien de bodemmonsters van de achterkant van de maan succesvol naar de aarde kunnen gebracht worden, kunnen ze onze kennis van de aarde, de maan en de geschiedenis van het vroege zonnestelsel veranderen.
Complexe missie
Chang'e 6 bestaat uit vier ruimtevaartuigen die specifieke taken zullen uitvoeren. De orbiter brengt het volledige gevaarte in een baan om de maan. Van daaruit zal een lander zich losmaken en een landing in de Apollo krater aan de achterkant van de maan uitvoeren. Omdat de achterkant van de maan nooit zichtbaar is voor de aarde, is er een communicatie relais-satelliet nodig om de communicatie tussen de aarde en de achterkant van de maan te verzorgen. Hiervoor lanceerde China in maart de Queqiao-2 satelliet in een speciale baan om de maan. Na de landing verzamelt het landingsruimteschip tot twee kilogram bodemstalen van het maanoppervlak met behulp van een boor, die tot twee meter diepte afdaalt, en een schep. Deze worden in een speciaal ruimtetuig geladen dat terug in een baan om de maan zal gelanceerd worden voor een zorgvuldig gechoreografeerd rendez-vous manoeuvre en koppeling met de orbiter. Vanaf hier worden de bodemstalen overgebracht naar een speciale terugkeercapsule. De terugkeercapsule moet vlak voor het bereiken van de aarde worden losgemaakt. Uiteindelijk moet de kleine capsule met daarin de bodemstalen landen in Binnen-Mongolië. De missie is een hergebruikte back-up van de Chang'e 5 missie in 2020 waarmee ook al bodemstalen van de maan naar de aarde werden gebracht. Die missie verzamelde met succes de jongste monsters tot nu toe van de maan. De missie bouwt voort op de Chang'e-4 missie die in 2019 succesvol een lander en rover op de achterkant van de maan zette.
Interessante locatie voor wetenschappers
De Apollokrater ligt in het SPA-bekken (South Pole-Aitken), een gigantisch, oeroud inslagbekken aan de achterkant van de maan. Er wordt gedacht dat dit interessante aanwijzingen bevat voor een aantal mysteries van de maan, waardoor de extra kosten en complexiteit van een relais-satelliet wetenschappelijk de moeite waard zijn. De achterkant van de maan is niet, zoals soms wordt aangenomen, in eeuwige duisternis. Integendeel, dat maanhalfrond zou een unieke verlichting kunnen zijn. De bodemstalen zouden een groot aantal inzichten kunnen opleveren over de aarde en de maan, vertelde Yuqi Qian (Universiteit van Hong Kong). De belangrijkste daarvan zou het inzicht zijn in de maan dichotomie, of waarom de voorkant en de achterkant van de maan zo verschillend zijn. Het bestuderen van specifieke gesteenten aan de achterkant van de maan zou veel kunnen onthullen omdat ze afkomstig zijn uit de maanmantel en daar cruciale informatie over bevatten. Het SPA Basin heeft gemakkelijk materialen uit de maanmantel naar het oppervlak gebracht die mogelijk in de Chang'e 6 bodemstalen gaan zitten. "Het zijn de beste materialen voor het bestuderen van het model van de maanmagma-oceaan, omdat de maanmantel het directe product is van de stolling van de maanmagma-oceaan, maar we hebben er niet eerder toegang toe gehad." Qian voegt eraan toe dat het bestuderen van exotische materialen die met inslagen te maken hebben, zoals inslag fragmenten, ook veel zal onthullen over de geschiedenis van het aarde-maansysteem. "Door ze te bestuderen, zouden we de vroege bombardement geschiedenis van het Aarde-Maan-systeem beter kennen, zoals de zogeheten Late Zware Bombardement Hypothese."
Ook Frankrijk, Zweden, Italië en Pakistan werken mee
Naast het hoofddoel, het verzamelen van bodelstaleb, heeft de Chang'e 6 maanlander een landingscamera en een panoramische camera aan boord om de omgeving in beeld te brengen. Een grondradar om ook inzicht te krijgen onder het maanoppervlak. Er is ook een maanspectrometer aan boord om de samenstelling van het maanoppervlak te bepalen. Het onbemande ruimtevaartuig zal naar verwachting een Chinese nationale vlag uitwerpen, zoals de Chang'e 5 maanlander ook heeft gedaan. De missie heeft ook internationale wetenschappelijke ladingen van Frankrijk, Zweden, Italië en een Pakistaanse cubesat aan boord. De samenwerking weerspiegelt de Chinese inspanningen om de internationale samenwerking op het gebied van ruimteverkenning te stimuleren. Frankrijk levert het Detection of Outgassing RadoN (DORN) instrument dat de radon-uitstoot van de maankorst zal detecteren. Zweden levert met steun van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA de nuttige lading Negative Ions at the Lunar Surface (NILS). Een Italiaanse passieve laserretroreflector wordt tijdens deze missie eveneens naar de maan gebracht. De ICUBE-Q kubusat van slechts zeven kilogram is een samenwerking tussen het Pakistaanse nationale ruimtevaartagentschap SUPARCO en de Chinese Shanghai Jiao Tong University.
Chang'e 6 maakt deel uit van China's ambitieuze maanprogramma. De Aziatische grootmacht plant na deze missie nog twee missies naar de zuidpool van de maan. Dit zijn Chang'e 7 in 2026 en Chang'e 8 rond 2028. Daarna wil het land tegen 2030 zijn eerste bemande maanmissie lanceren. Beide missies maken deel uit van een plan om een permanente maanbasis op te zetten. Dit project staat bekend als het ILRS-programma (International Lunar Research Station) en is gepland voor 2030. Een aantal landen en organisaties hebben zich bij het project aangesloten. Chang'e 6 zal ook ervaring opdoen met sommige operaties en manoeuvres die nodig zijn om monsters van Mars te verzamelen en terug te brengen. China wil zo'n missie rond 2030 lanceren.
