Het bestaan van deze lanceerbasis werd door de Sovjet-Unie lang ontkent maar de Engelse onderwijzer Geoffrey Perry ontdekte in 1966 samen met zijn leerlingen dat de Russische Cosmos 112 satelliet onmogelijk kon gelanceerd zijn vanop de Baikonoer lanceerbasis. Toch duurde het tot 1983 eer de Sovjet-Unie openlijk het bestaan van deze lanceerbasis in het noorden van Rusland erkende. Uiteindelijk bleek dat de Plesetsk Cosmodrome niet enkel gebruikt werd voor het lanceren van satellieten maar het was en is ook nog steeds een belangrijke strategische opslag- en lanceerplaats voor Russische middellange en lange-afstandsraketten. Tot 1997 werden meer dan 1 500 Russische raketten gelanceerd vanop deze plaats voor tal van militaire toepassingen waardoor de Plesetsk Kosmodroom de belangrijkste Russische lanceerbasis was. Hierdoor werd ook duidelijk dat deze lanceerbasis een zeer belangrijke rol heeft gespeeld in de Koude Oorlog aangezien tal van deze militaire raketten toen, en nog steeds, gericht waren op het Westen en de Verenigde Staten. Vandaag de dag telt de Plesetsk Kosmodroom ook nog enkele ondergrondse silo's vanwaar men lange afstandsraketten kan lanceren. Dit is dan ook de reden waarom deze lanceerbasis zeer gesloten is voor Westerse journalisten of bedrijven.
De Plesetsk Kosmodroom beslaat een gigantisch gebied dat 46 kilometer bij 82 kilometer groot is en op het terrein bevindt zich ook de Plestsy luchthaven dat in 2003 gerenoveerd werd. Een dorpje in de buurt van de lanceerbasis kreeg de naam Mirny en deed vooral dienst als verblijf voor de vele ingenieurs en militairen. Door zijn noordelijke liggen kunnen de temperaturen op deze lanceerbasis in de winter zakken tot -45° Celsius. Op de lanceerbasis zelf bevinden zich verschillende lanceercomplexen voor zowel ruimtevaart alsook militaire raketten maar veel van de faciliteiten werden na de val van de Sovjet-Unie niet meer gebruikt. Vandaag de dag wordt de Plesetsk Kosmodroom enkel nog gebruikt voor het lanceren van Soyuz, Kosmos en Rokot draagraketten. Eén van de verouderde lanceercomplexen werd volledig vernieuwd en wordt sinds 2014 gebruikt voor het lanceren van de nieuwe Russische Angara raketten. Helaas kent deze lanceerbasis ook een trieste geschiedenis. Zo kwamen op deze lanceerbasis in juni 1973 negen mensen om het leven toen een Kosmos 3M raket explodeerde op het lanceerplatform. Op 18 maart 1990 stierven nog eens vijftig mensen op de Plesetsk Kosmodroom toen arbeiders een Vostok raket aan het vullen waren met brandstof en deze plots explodeerde. Recentelijk, in 2002, stierf opnieuw een arbeider op de Plesetsk Kosmodroom als gevolg van een explosie van een Soyuz-U raket met aan boord de Europese Foton-M1 satelliet. Doordat Rusland van plan is de Bajkonoer Kosmodroom, die gelegen is in Kazachstan, steeds minder te gebruiken, wordt verwacht dat de Plesetsk Kosmodroom in de toekomst opnieuw meer zal gebruikt worden voor het lanceren van satellieten.
Algemene gegevens Plesetsk Kosmodroom
Naam: | Plesetsk Cosmodrome |
Alternatieve naam: | / |
Land: | Rusland |
Eigenaar: | Russian Ministry of Defence |
Hoogte: | 85 m |
Coördinaten: | 62°55'32"N - 40°34'40"W |
Oppervlakte: | 1 762 km² |
Start bouw: | 1957 |
Overzicht operationele lanceercomplexen
Pad 16/2: | Soyuz-U / Molniya |
Pad 43/3: | Soyuz-U / Molniya-M |
Pad 43/4: | Soyuz-U / Soyuz-M / Soyuz-2 |
Pad 35/1: | Angara |
Pad 132/1: | Kosmos-3 / Kosmos-3M |
Pad 132/2: | Kosmos-3 / Kosmos-3M |
Pad 133/1: | Kosmos-2 |
Pad 133/3: | Kosmos-3M / Rokot |
Pad 167: | ICBM / Topol / Topol-M |
Lancering van een Soyuz raket vanop de Plesetsk Kosmodroom - Foto: Exolaunch
Het nieuwe Angara lanceercomplex op de Plesetsk lanceerbasis - Foto: AP
Lancering van een Rokot raket - Foto: ITAR-TASS/Andrei Morgunov