De waarnemingen van het ruimtevaartuig Juno bij het passeren van de maan leverden de eerste close-up in meer dan twee decennia van deze oceaanwereld op, met opmerkelijke beelden en unieke wetenschap als resultaat. De foto met de hoogste resolutie die NASA's Juno-missie ooit van een specifiek deel van Jupiters maan Europa heeft gemaakt, laat een gedetailleerd beeld zien van een raadselachtig gebied van de sterk gebroken ijskorst van de maan.
De foto beslaat ongeveer 150 bij 200 kilometer van Europa's oppervlak en toont een gebied dat doorkruist wordt door een netwerk van fijne groeven en dubbele richels (paren lange parallelle lijnen die wijzen op verhoogde delen van het ijs). Rechtsboven in het beeld, evenals rechts en onder het midden, zijn donkere vlekken te zien die mogelijk verband houden met iets dat van onderen op het oppervlak is gekomen. Onder het midden en rechts is een oppervlak dat doet denken aan een kwartnoot van 67 kilometer in noord-zuid richting en 37 kilometer in oost-west richting. De witte stippen in het beeld zijn tekenen van binnendringende hoogenergetische deeltjes uit de strenge stralingsomgeving rond de maan.
Juno's Stellar Reference Unit (SRU), een sterrencamera die wordt gebruikt om het ruimtevaartuig te oriënteren, heeft het zwart-wit beeld verkregen tijdens de flyby van Europa op 29 september 2022, op een afstand van ongeveer 412 kilometer. Het beeld, met een resolutie van 256 tot 340 meter per pixel, werd gemaakt toen Juno met een snelheid van 24 kilometer per seconde voorbij raasde over een deel van het oppervlak dat 's nachts werd verlicht door "Jupiterschijn" - zonlicht dat weerkaatst op Jupiters wolkentoppen.
De SRU is ontworpen voor omstandigheden met weinig licht, maar heeft zich ook bewezen als waardevol wetenschappelijk instrument: hij heeft ondiepe bliksems in Jupiters atmosfeer ontdekt, Jupiters raadselachtige ringenstelsel in beeld gebracht en nu een glimp opgevangen van enkele van Europa's meest fascinerende geologische formaties.
"Dit beeld ontsluit een ongelooflijk niveau van detail in een gebied dat nog niet eerder met een dergelijke resolutie en onder zulke onthullende belichtingsomstandigheden in beeld is gebracht," zei Heidi Becker, de leidende medeonderzoeker voor de SRU. "Het gebruik van een star-tracker camera door het team is een geweldig voorbeeld van de baanbrekende mogelijkheden van Juno. Deze kenmerken zijn zo intrigerend. Als we begrijpen hoe ze zijn ontstaan - en hoe ze verband houden met de geschiedenis van Europa - krijgen we informatie over interne en externe processen die de ijskorst hebben gevormd." Niet alleen de SRU-wetenschappers van Juno zullen de komende weken druk zijn met het analyseren van gegevens. Tijdens Juno's 45e baan om Jupiter hebben alle wetenschappelijke instrumenten van het ruimtevaartuig gegevens verzameld, zowel tijdens de Europa-flyby als 7,5 uur later, toen Juno over Jupiters polen vloog.
"Juno was aanvankelijk volledig op Jupiter gericht. Het team is erg blij dat we tijdens onze verlengde missie ons onderzoek hebben uitgebreid tot drie van de vier Galileïsche satellieten en de ringen van Jupiter", aldus hoofdonderzoeker Scott Bolton van het Southwest Research Institute in San Antonio. "Met deze flyby van Europa heeft Juno nu close-ups gezien van twee van de meest interessante manen van Jupiter, en hun ijsschelpkorsten zien er heel anders uit dan die van elkaar. In 2023 zal Io, het meest vulkanische lichaam in het zonnestelsel, zich bij de club voegen." Juno vaart in juni 2021 langs Jupiters maan Ganymedes - de grootste maan van het zonnestelsel.
Europa is de zesde maan van het zonnestelsel en heeft ongeveer 90% van de equatoriale diameter van de maan van de aarde. Wetenschappers zijn ervan overtuigd dat onder een kilometers dikke ijslaag een zoute oceaan ligt, wat vragen oproept over de mogelijke bewoonbaarheid van de oceaan. Begin jaren 2030 zal het Europa Clipper-ruimtevaartuig van de NASA aankomen en proberen deze vragen over de bewoonbaarheid van Europa te beantwoorden. De gegevens van de Juno flyby geven een voorproefje van wat die missie zal onthullen.
Bron: NASA
