Op meer dan 30 plaatsen in Vlaanderen kan je op vrijdag 3 en zaterdag 4 maart 2017 door kleine en grote telescopen naar de hemel turen. Tijdens de jaarlijkse sterrenkijkdagen van de Vereniging Voor Sterrenkunde (VVS) is iedereen welkom om naar de maan, de planeet Jupiter en de sterren te kijken. Volkssterrenwachten en lokale verenigingen staan klaar om je te gidsen langs de wonderen van de nachtelijke sterrenhemel. Ook in jouw buurt kan je gaan sterrenkijken.
Sterrenkijkdagen
Op vrijdag 3 en zaterdag 4 maart organiseert de Vereniging Voor Sterrenkunde vzw (VVS) de sterrenkijkdagen. Dankzij de medewerking van volkssterrenwachten, sterrenkundige clubs en individuele amateur-astronomen, kan iedereen tijdens de sterrenkijkdagen de geheimen van de sterrenhemel ontdekken. Tientallen amateur-astronomen verspreid over meer dan 30 kijkposten in Vlaanderen staan op vrijdag- en zaterdagavond klaar om de bezoekers door middel van hun telescopen te begeleiden op een reis naar de maan, de planeet Jupiter en de sterrenhemel. Zelfs al mocht het weer tegenzitten, dan nog blijft een bezoek aan een van de waarnemingsposten interessant: op de meeste plaatsen is een ruim aanbod aan vervangingsprogramma’s voorzien. De sterrenkijkdagen (die voor het eerst werden georganiseerd in 1980) geven aan dat de sterrenkunde geen bezigheid is van wereldvreemde geleerden, maar een wetenschap die voor iedereen boeiend kan zijn.
Meer info: www.sterrenkijkdagen.be
Wat is er te zien? Talrijke redenen om naar de sterrenkijkdagen te komen!
De Maan
We zetten niet voor niets de maan letterlijk en figuurlijk in de kijker. Op 5 maart is het eerste kwartier, wat betekent dat de maan dan voor de helft verlicht is. Doorheen een kleine telescoop biedt de maan een adembenemend uitzicht: men kan zonder problemen de zeeën vol gestolde lava zien, de vele kraters, ontstaan door inslagen van grote en kleine brokstukken op het maanoppervlak en de hooggebergten die boven de zeeën en kraters uitkomen.
Orion en de Stier
Niet alleen zijn de nachten lang en donker, er is ook een selectie prachtige sterrenbeelden en objecten te zien aan de winterhemel. Het meest opvallende sterrenbeeld aan de winterhemel is zonder twijfel Orion, “de jager”. Dat sterrenbeeld vind je in de winter en de vroege lente in het zuiden. In het midden van het sterrenbeeld vinden we drie sterren op een rij, de zogenaamde “gordel” van Orion. Daaronder zien we een zwak nevelvlekje: de Orionnevel. Let ook op het opvallende kleurverschil tussen Betelgeuze (rood) en Rigel (blauw). Let ook op het sterrenbeeld Stier, rechtsboven Orion. De heldere, rode ster is Aldebaran. Nog meer naar het westen (rechts) zien we de Plejaden, een prachtige sterrenhoop. Gebruik een verrekijker om de vele sterren in deze sterrenhoop beter te kunnen zien.
Tweelingen, Kreeft, Leeuw
Ten noordoosten van Orion (linksboven) vinden we het sterrenbeeld Tweelingen. In dit sterrenbeeld vallen vooral de twee hoofdsterren op, Castor en Pollux. Nog meer naar links zien we eerst een opvallend sterrenbeeld: de Kreeft. Als je in een stadsgebied woont of in een zone met veel lichtvervuiling, is de kans klein dat je de sterren van dit sterrenbeeld kan zien. Naast de Kreeft vinden we dan weer een erg mooi en opvallend sterrenbeeld: de Leeuw. In de contouren van dit sterrenbeeld kan men gemakkelijk een liggende leeuw herkennen. De helderste ster van dit sterrenbeeld is Regulus.
Naar het noorden
Ook aan de noordelijke hemel zijn enkele mooie sterrenbeelden te zien. Begin hier met de Grote Beer, een sterrenbeeld in de vorm van een steelpan, dat in het noordoosten te zien is. Verleng de twee bovenste sterren vijf keer naar links. Dan kom je uit bij een klein sterretje. Dat is de Poolster, die pal in het noorden staat en waar alle sterren in een dag schijnbaar één keer ronddraaien. Nog verder naar links – naar het westen – kun je Cassiopeia vinden, een sterrenbeeld in de vorm van de letter W. Nog wat verder staat Andromeda. Probeer het Andromedastelsel te vinden. Dat kan met een verrekijker en, voor wie goede ogen heeft, met het blote oog. Het is een groot spiraalsterrenstelsel, net als het sterrenstelsel waar wij in leven. Het licht van het stelsel doet er meer dan twee miljoen jaar over om tot bij ons te komen… Veel succes met het sterrenkijken!
Venus
Venus prijkt ’s avonds in het westen en trekt alle aandacht naar zich toe. Het is de helderste stip die we in het westen kunnen zien. Met een telescoop zie je de schijngestalten van Venus, net zoals we de schijngestalten bij onze maan kunnen zien.
Jupiter
De planeet Jupiter schittert de hele nacht in het sterrenbeeld Maagd. Met het blote oog kun je er niet naast kijken. Een telescoop laat prachtige wolkenbanden zien en ook enkele maantjes.
Bedekking van de ster γ Tauri
Op de avond van 4 maart kunnen we de bedekking van de ster γ Tauri observeren met een kleine kijker. γ Tau (Gamma van het sterrenbeeld “Stier”), een ster van magnitude 3,9 wordt bedekt door de maan. Te Ukkel verdwijnt de ster om 21u52 onze tijd aan de donkere maanrand. Omstreeks 22u51 onze tijd komt de ster weer tevoorschijn aan de verlichte maanrand.
