Messier 51 (Draaikolkstelsel)

Geschiedenis

Messier 51 werd in het jaar 1773 ontdekt door de Franse kometenjager Charles Messier. Hij zag enkel Messier 51 zelf, niet het begeleidend sterrenstelsel (dat lag buiten het bereik van zijn optiek). John Herschel veronderstelde dat deze vreemde nevel een zonnestelsel in wording was aangezien hij een helder centrum met zeer zwakke buitenranden waarnam. In het jaar 1845 ontdekte de astronoom Lord Rosse als eerste de spiraalstructuur van Messier 51, in datzelfde jaar nog bevestigd door JP Nichol. Tegen het einde van de negentiende eeuw was de fotografie zo ver gevorderd dat de eerste opnames van het sterrenstelsel konden gemaakt worden. Zo werden onder andere verschillende nevelcomplexen ontdekt en stellaire verdichtingen.

Waarnemen

De beste periode om dit prachtig sterrenstelsel waar te nemen, is tussen de maanden december en september. Indien men vertrekt van de laatste ster van de steelpan van de Grote Beer en 2° westwaarts beweegt en vervolgens 2° zuidwaarts, krijgt men Messier 51 eenvoudig in beeld. Door de relatief lage oppervlaktehelderheid is het belangrijk om een zo laag mogelijke vergroting te gebruiken. In kleine telescopen stelt Messier 51 wat teleur. Enkel één of twee zwakke neveltjes kunnen worden waargenomen. Pas in grote instrumenten wordt dit deep-sky object werkelijk interessant. Verschillende ervaren waarnemers hebben onder goede omstandigheden de spiraalarmen kunnen waarnemen met een 20 cm telescoop. Grotere kijkers vormen geen probleem om de spiraalstructuur, waaraan Messier 51 zijn naam dankt, te zien. Met instrumenten groter dan 50 cm lijkt het sterrenstelsel hard op de indruk die men heeft op fotografische opnames. Messier 51 is dan ook een zeer geliefd deep-sky object bij amateur-astronomen en astrofotografen.