Wetenschappers hebben de EUI-camera van Solar Orbiter in een nieuwe modus gebruikt om een deel van de atmosfeer van de zon bij extreem ultraviolette golflengten vast te leggen dat tot nu toe bijna onmogelijk in beeld te brengen was. Deze nieuwe modus werd mogelijk gemaakt door een last-minute 'hack' aan de camera en zal vrijwel zeker van invloed zijn op nieuwe zonne-instrumenten voor toekomstige missies. De Extreme Ultraviolet Imager (EUI) van Solar Orbiter maakt hogeresolutiebeelden van de structuren in de atmosfeer van de zon. Wetenschappers noemen dit gebied de corona.
Tijdens de bouw van de EUI heeft een last-minute wijziging aan de veiligheidsklep aan de voorkant van het instrument ervoor gezorgd dat het dieper in het doelgebied kan kijken dan oorspronkelijk was gespecificeerd. "Het was echt een hack," zegt Frédéric Auchère, Institut d'Astrophysique Spatiale, Université Paris-Sud, en lid van het EUI-team. "Ik had het idee om het gewoon te doen en te kijken of het zou werken. Het is eigenlijk een heel eenvoudige aanpassing aan het instrument." Er werd een kleine, uitstekende 'duim' van een paar gram toegevoegd aan de deur van het instrument. Als de deur halverwege gestopt wordt, bedekt de duim de heldere zonneschijf en kan het EUI het miljoen keer zwakkere ultraviolette licht uit de omringende corona detecteren. Het team noemt dit de occulter modus. De tests met de EUI occulter zijn al sinds 2021 aan de gang. Het team heeft nu vertrouwen in de succesvolle werking en heeft een artikel geschreven en een video gepubliceerd waarin de resultaten worden getoond.
De film toont een ultraviolet beeld van de corona van de zon, gemaakt met het EUI occulter. In het midden is een ultraviolet beeld van de zonneschijf gesuperponeerd, in het gebied dat leeg is gelaten door het occulter. De afbeelding van de zonneschijf is gemaakt door NASA's STEREO missie, die toevallig op hetzelfde moment vanuit bijna dezelfde richting naar de zon keek als Solar Orbiter, dus de kenmerken op het oppervlak hebben een goede correlatie met de kenmerken in de corona. In het verleden zijn foto's van de corona van de Zon gemaakt met speciale instrumenten, coronameters genaamd. De coronagraaf van Solar Orbiter heet bijvoorbeeld Metis. De waarde van deze nieuwe benadering is dat de coronagraaf en de camera in hetzelfde instrument kunnen worden opgenomen. "We hebben laten zien dat dit zo goed werkt dat je nu kunt denken aan een nieuw type instrument dat zowel beelden van de zon als van de corona eromheen kan maken," zegt Daniel Müller, ESA's Project Scientist voor Solar Orbiter.
Zelfs voordat deze nieuwe instrumenten er zijn, komt er nog veel nieuwe wetenschap van EUI. De occultermodus maakt het voor wetenschappers mogelijk om dieper in de atmosfeer van de zon te kijken. Dit is het gebied dat buiten het gezichtsveld van klassieke EUV-beeldvormers ligt, maar dat meestal wordt verduisterd door traditionele coronameters. Nu kan de occulter van het EUI dit weinig onderzochte gebied echter gemakkelijk in beeld brengen. "De fysica verandert daar, de magnetische structuren veranderen daar en we hebben het nooit eerder goed kunnen bekijken. Er moeten daar geheimen zijn die we nu kunnen vinden," zegt David Berghmans van de Koninklijke Sterrenwacht van België en hoofdonderzoeker van het EUI. Solar Orbiter is een ruimtemissie in internationale samenwerking tussen ESA en NASA, geëxploiteerd door ESA.
Bron: ESA
