Ruimtevaart is vandaag de dag niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Om de vele weersatellieten, die ons klimaat bestuderen, of communicatiesatellieten, die ons voorzien van internet, in de ruimte te brengen zijn krachtige raketten nodig die ontworpen werden om op zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk stuwkracht te produceren. De combinatie van extreem ontvlambare brandstoffen, complexe technologie en menselijke fouten zorgt er echter voor dat raketlanceringen af en toe mislukken met spectaculaire beelden tot gevolg. In dit artikel krijg je aan de hand van filmpjes een overzicht van de meest spectaculaire onbemande mislukte raketlanceringen.
1982 - Russische Sojoez raket valt terug naar de aarde
Op 15 mei 1982 wordt vanop de Plesetsk lanceerbasis in het noorden van Rusland een Sojoez U raket gelanceerd met aan boord een Russische Zenit-6 spionagesatelliet. Iets meer dan een dertig seconden na lift-off stoppen de raketmotoren van de onderste rakettrap plots met ontbranden waardoor de raket in zijn geheel terugvalt naar de aarde. Uiteindelijk stort de raket terug neer op het lanceercomplex met een gigantische explosie tot gevolg. Over de oorzaak van deze mislukte lancering is officieel nooit iets bekend gemaakt.
1986 - GOES-G weersatelliet gaat verloren tijdens lancering
De Verenigde Staten proberen op 3 mei 1986 de Amerikaanse GOES-G weersatelliet in de ruimte te brengen met een Delta 3000 raket. De raket vertrekt zoals voorzien vanop de Cape Canaveral lanceerbasis maar 71 seconden na lift-off stopt de onderste rakettrap plots met ontbranden als gevolg van elektrische fout. Meteen hierna wordt de raket vernietigd door het zelfvernietigingssysteem. Een onderzoek wees uit dat er veel problemen waren met de elektrische bekabeling van de raket. In de Verenigde Staten kwam deze mislukte lancering hard aan aangezien dit de eerste Amerikaanse lancering was na de ramp met ruimteveer Challenger.
1996 - Eerste lancering Ariane 5 mislukt door softwarefout
Op 4 juni 1996 wordt vanuit Frans-Guyana de eerste Europese Ariane 5 raket gelanceerd. Deze nieuwe krachtige raket moet de Ariane 4 raketten vervangen en X. Iets meer dan dertig seconden na lift-off explodeert de Ariane 5 raket in volle vlucht als gevolg van problemen met de software van het navigatiesysteem. De software die men hiervoor had gebruikt, kwam van de Ariane 4 raket en werd niet voor zijn opvolger getest. Aan boord van deze eerste Ariane 5 raket bevonden zich de vier Cluster satellieten die ontwikkeld werden door ESA voor onderzoek naar het magnetisch veld van de aarde. Deze mislukte lancering staat binnen de ruimtevaart bekend als de duurste software-fout ooit doordat men maar liefst 370 miljoen dollar kwijtraakte.
1997 - Delta II raket vernietigt GPS-navigatiesatelliet
Op 17 januari 1997 lanceert de Amerikaanse luchtmacht vanop de Cape Canaveral lanceerbasis in Florida een Delta II raket met aan boord de GPS IIR-1 navigatiesatelliet. Dertien seconden na lift-off wordt het zelfvernietigingssysteem van de raket geactiveerd waardoor de raket met zijn vracht in volle vlucht explodeert. Op het moment van de explosie bevond de raket zich 490 meter boven het lanceercomplex. Brokstukken afkomstig van de raket vielen zowel in zee alsook op de Cape Canaveral lanceerbasis waardoor hier en daar brand ontstond en tal van geparkeerde auto's zware schade opliepen. In een straal van 915 meter van het lanceercomplex viel uiteindelijk 250 ton aan brokstukken en sommige brokstukken kwamen ook terecht op het Air Force Space and Missile Museum. Tot veertig kilometer van het lanceercomplex werd de explosie gevoeld en tot zestien kilometer van het lanceercomplex was er schade aan ramen van gebouwen. De oorzaak van de mislukte lancering was te wijten aan probleem met één van de raketmotoren van de op vaste brandstof werkende boosterraketten. Het prijskaartje van de vernietigde navigatiesatelliet bedroeg 40 miljoen dollar.
1998 - Amerikaanse spionagesatelliet gaat verloren
Het Amerikaanse National Reconnaissance Office (NRO), dat instaat voor alle Amerikaanse spionagesatellieten, wil op 12 augustus 1998 de nieuwe spionagesatelliet NROL-7 in de ruimte laten brengen met behulp van een krachtige Amerikaanse Titan IV raket. Veertig seconden na lift-off vanop de Cape Canaveral lanceerbasis in Florida gaat het echter helemaal mis en explodeert de raket in volle vlucht. De explosie zorgt voor een gigantische vuurbal die tot tientallen kilometers ver te zien is. De oorzaak van deze mislukte lancering lag aan een kortsluiting in het geleidingssysteem van de raket waardoor de Titan IV onstuurbaar werd en deze werd vernietigd door het zelfvernietigingssysteem. Het prijskaartje van deze mislukte lancering bedroeg maar meer dan 1 miljard dollar.
2007 - Raket explodeert op drijvend lanceercomplex
Het private ruimtevaartbedrijf Sea Launch wil op 30 januari 2007 de Nederlandse communicatiesatelliet NSS-8 in de ruimte brengen met een Oekraïense Zenit-3SL raket. Zoals steeds worden deze commerciële lanceringen uitgevoerd vanop een drijvend lanceercomplex dat zich op dat moment in de Stille Oceaan bevindt. Meteen na lift-off is te zien hoe de raket er niet in slaagt om op te stijgen waarna een gigantische explosie te zien is. Na een onderzoek liet Sea Launch weten dat deze mislukte lancering te wijten was aan een vreemd object dat in de turbopomp van de onderste rakettrap was geraakt waardoor de raket meteen na ontbranding explodeerde. Bij de explosie geraakte gelukkig niemand gewond maar het drijvend lanceercomplex werd wel zwaar beschadigd.
2013 - Russische Proton raket stort te pletter met drie satellieten
Rusland lanceert vanop zijn Bajkonoer lanceerbasis in Kazachstan op 2 juli 2013 een krachtige Proton-M raket met aan boord drie GLONASS-navigatiesatellieten. Meteen nadat de Proton-M raket is opgestegen, wijkt de raket af van zijn traject en probeert de boordcomputer de raket nog bij te sturen. Helaas lukt dit niet en stort de raket, volgeladen met extreem ontvlambare brandstof, dertig seconden na lift-off niet ver van het lanceercomplex neer op de aarde. Wat volgt is een gigantische explosie. Na onderzoek bleek dat enkele sensoren in de onderste rakettrap verkeerd werden geïnstalleerd waardoor de raket bij zijn lancering de controle verloor. Deze mislukte lancering kostte Rusland meer dan 200 miljoen dollar.
2014 - ISS bevoorradingsmodule gaat verloren kost na lancering
Vanop de Mid-Atlantic Regional Spaceport in Virginia wordt op 28 oktober 2014 een Antares raket gelanceerd met aan boord een onbemande Cygnus bevoorradingsmodule voor het internationale ruimtestation ISS. De Antares raket, gebouwd door Orbital Sciences, vertrok zoals gepland vanop het aan de kust gelegen lanceercomplex maar vijftien seconden later trad een probleem op met de onderste rakettrap waardoor de raket met zijn vracht terugviel naar de aarde. Bij het neerkomen werd de raket en het lanceercomplex helemaal vernietigd. De bijhorende explosie was 32 kilometer verder in Pocomoke City voelbaar. Aan boord van de Cygnus bevoorradingsmodule bevond zich 727 kilogram een wetenschappelijke experimenten, 748 kilogram een bevoorrading voor de ISS-ruimtevaarders en 635 kilogram aan hardware en onderdelen voor het ruimtestation. Na een grondig onderzoek bleek de oorzaak van deze mislukte lancering te liggen aan een defecte turbopomp waardoor er brand was ontstaan in de raket.
2015 - Falcon 9 raket spat in volle vlucht uit elkaar
Het Amerikaanse private ruimtevaartbedrijf SpaceX lanceerde op 28 juni 2015 een krachtige Falcon 9 raket met aan boord een onbemande Dragon bevoorradingsmodule voor het internationale ruimtestation ISS. Ongeveer 139 seconden na lift-off vanop de Cape Canaveral lanceerbasis spat de raket in volle vlucht uit elkaar als gevolg van een ontwerpfout. De onbemande Dragon bevoorradingsmodule werd zoals voorzien afgestoten van de raket maar stortte iets later te pletter in zee. Aan boord van de CRS-7 bevoorradingsmodule bevond zich 690 kilogram aan bevoorrading voor de ISS-ruimtevaarders, 573 kilogram aan wetenschappelijke experimenten en 462 kilogram aan hardware en onderdelen voor het ruimtestation.
2016 - Falcon 9 raket explodeert tijdens test op lanceercomplex
In september 2016 had SpaceX normaal de Israëlische AMOS-6 communicatiesatelliet in de ruimte moeten brengen met behulp van een krachtige Falcon 9 raket. Tijdens een zogeheten 'static fire test' alvorens de lancering ging het echter goed mis waardoor de Falcon 9 raket explodeerde terwijl deze op het lanceercomplex stond van de Cape Canaveral lanceerbasis. De explosie was ontstaan in de tweede rakettrap van de Falcon 9. Ook aan het lanceercomplex was er heel wat schade. De oorzaak van deze explosie lag aan vloeibare zuurstof, dat tussen de koolstofvezelomwikkeling van de heliumtanks was gaan sijpelen, was beginnen klonteren, waardoor er vezels braken met als gevolg dat de bewuste heliumtank zijn stevigheid verloor en was opengebarsten. De kostprijs van deze mislukte lancering bedroeg ongeveer 200 miljoen dollar (inclusief Falcon 9 en Israëlische satelliet).
