Heelal
De detectie van zwaartekrachtgolven die worden geproduceerd tijdens het samensmelten van zwarte gaten, leert ons van alles over de eigenschappen van deze extreme objecten. Een team van onderzoekers in de groep van Gianfranco Bertone aan de Universiteit van Amsterdam ontwerpt nieuwe technieken om informatie te winnen, niet alleen over de zwarte gaten zelf, maar ook over hun omgeving.
Met behulp van ESO’s Visible and Infrared Survey Telescope for Astronomy (VISTA) hebben astronomen een uitgebreide infraroodatlas gemaakt van vijf nabijgelegen stellaire kraamkamers. Daartoe hebben ze meer dan een miljoen afzonderlijke opnamen samengevoegd. Op de grote mozaïeken zijn jonge sterren-in-wording te zien, ingebed in dikke stofwolken. Dankzij deze waarnemingen beschikken astronomen over een uniek hulpmiddel om het ingewikkelde vraagstuk van de geboorte van sterren te ontcijferen.
Voor het eerst hebben astronomen in één keer de schaduw van het zwarte gat in het sterrenstelsel Messier 87 (M87) en de krachtige jet die dit zwarte gat uitstoot waargenomen. De waarnemingen zijn in 2018 gedaan met telescopen van de Global Millimetre VLBI Array (GMVA), de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), waarvan ESO partner is, en de Greenland Telescope (GLT).
Door het heelal buiten ons melkwegstelsel af te speuren zal Euclid proberen de mysteries van het kosmische web te ontwarren en misschien verklaren hoe onzichtbare donkere materie en exotische donkere energie de structuur en de evolutie van de kosmos beïnvloeden. Euclid zal zich voornamelijk bezighouden met twee kernthema's van ESA's Cosmic Vision programma: Wat zijn de fundamentele natuurkundige wetten van het heelal? en Hoe is het heelal ontstaan en waar is het van gemaakt?
De zeldzame waarneming van een Wolf-Rayet ster, een van de meest heldere, massieve en kortstondigst waarneembare sterren die we kennen, was een van de eerste waarnemingen die NASA's James Webb Space Telescope in juni 2022 deed. Webb toont de ster, WR 124, in ongekend detail met zijn krachtige infraroodinstrumenten. De ster staat op 15.000 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Boogschutter. Massieve sterren racen door hun levenscyclus, en slechts enkele van hen maken een korte Wolf-Rayet fase door voordat ze supernova worden, waardoor Webb's gedetailleerde waarnemingen van deze zeldzame fase waardevol zijn voor astronomen.
Met behulp van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) hebben astronomen gasvormig water ontdekt in de planeet-vormende schijf rond de ster V883 Orionis. De chemische signatuur van dit water verklaart hoe water uit sterren-vormende gaswolken planeten kan bereiken. De ontdekking ondersteunt het idee dat het water op aarde nog ouder is dan onze zon.
Zes massieve sterrenstelsels die in het vroege heelal zijn ontdekt, veranderen de vroegere opvattingen van wetenschappers over het ontstaan van sterrenstelsels in het heelal. "Deze objecten zijn veel massiever dan iemand had verwacht", zegt Joel Leja, assistent-professor astronomie en astrofysica aan Penn State, die het licht van deze sterrenstelsels heeft gemodelleerd. "We verwachtten op dit moment alleen maar kleine, jonge, babysterrenstelsels te vinden, maar we hebben sterrenstelsels ontdekt die net zo volwassen zijn als die van ons, in wat voorheen werd beschouwd als de dageraad van het heelal."
Astronomen hebben met gegevens van de SMARTS 1,5-meter telescoop van de Cerro Tololo Inter-American Observatory (CTIO), een programma van NSF's NOIRLab, de eerste bevestigde waarneming gedaan van een stersysteem dat ooit een kilonova zal vormen, de ultrakrachtige, goudproducerende explosie die ontstaat door het samensmelten van neutronensterren. Deze stelsels zijn zo fenomenaal zeldzaam dat er in de hele Melkweg slechts ongeveer 10 van dergelijke stelsels zouden bestaan.
NASA's James Webb Space Telescope heeft de ooit verborgen kenmerken van de protoster in de donkere wolk L1527 onthuld, en daarmee inzicht gegeven in het begin van een nieuwe ster. Deze brandende wolken in het stervormingsgebied van Taurus zijn alleen zichtbaar in infrarood licht, waardoor het een ideaal doelwit is voor Webb's Near-Infrared Camera (NIRCam).
Drie verschillende momenten van een verre supernova-explosie zijn op één moment vastgelegd door de Hubble-ruimtetelescoop. De ster explodeerde meer dan 11 miljard jaar geleden, toen het heelal minder dan een vijfde van zijn huidige leeftijd van 13,8 miljard jaar bedroeg. Dit is de eerste gedetailleerde blik op een supernova zo vroeg in de geschiedenis van het heelal.
James Webb Space Telescope
Astrofotografie
Ruimtevaart in China
Dit gebeurde vandaag in 2000
Een Amerikaanse Delta II raket brengt vanop de Vandenberg lanceerbasis in Californië de Earth Observing-1 aardobservatiesatelliet in de ruimte. Deze satelliet maakte deel uit van NASA's New Millennium Program en kon dankzij het Advanced Land Imager instrument het aardoppervlak observeren in negen verschillende golflengtes. Foto: NASA
Redacteurs gezocht
Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!
Wordt medewerkerSteun Spacepage
Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.
