Artistieke impressie van van de planeet HD 189733b, met op de achtergrond zijn moederster
Foto: Mark A. Garlick/University of Warwick

Britse astronomen van de Universiteit van Warwick zijn tot de vaststelling gekomen dat er in de atmosfeer van de exoplaneet HD 189733b winden voorkomen met snelheden van maar liefst 8 700 kilometer per uur. Hierdoor waait het op deze planeet dertig keer zo hard als tijdens de hevigste orkanen op Aarde. Ter vergelijking: de winden op deze exoplaneet zijn zeven maal sneller dan het geluid op Aarde. 

De exoplaneet HD 189733b bevindt zich op een afstand van 63 lichtjaar in het sterrenbeeld Vosje. Deze azuurblauwe planeet draait op een zeer korte afstand tot zijn moederster waardoor de temperaturen op deze planeet zeer hoog oplopen. HD 189733b draait maar liefst 180 keer dichterbij zijn moederster dan de Jupiter tot de Zon. Zo heeft de nachtzijde van HD 189733b, de kant van de planeet die van de ster afwijst, een temperatuur van ongeveer 700 graden Celsius. Aan de zijde die naar de moederster is gericht, zouden temperaturen tot 1 800 graden Celsius voorkomen. Dit wil zeggen dat deze exoplaneet veel te heet is om een atmosferische planeet te zijn en dat er luchtstromingen optreden die warmte van de ene kant van de planeet naar de andere transporteren. Deze exoplaneet kan dus vergeleken worden met een hete luchtoven. Volgens computermodellen komen er op HD 189733b zelfs windsnelheden voor van meer dan 10 000 kilometer per uur. Directe metingen met de HARPS-spectrograaf van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht in Chili laten echter zien dat deze extreme snelheden niet worden gehaald. HD 189733b is een zogeheten 'hete Jupiter' die 10% meer massa heeft als de planeet Jupiter in ons zonnestelsel. Wanneer deze gasreus voor zijn moederster langs beweegt, wordt maar liefst 3% van het licht van de ster tegengehouden. De felle azuurblauwe kleur van deze exoplaneet wordt veroorzaakt door de nevelige, woelige atmosfeer vol met siliciumdeeltjes die blauw licht verstrooien.

Wanneer werd de eerste exoplaneet ontdekt?

Regelmatig lezen we berichten over nieuw ontdekte planeten buiten ons zonnestelsel en ondertussen staat de teller al op meer dan duizend ontdekte exoplaneten. Maar wanneer werd nu eigenlijk de eerste exoplaneet ontdekt? Op 6 oktober 1995 werd door het duo Michel Mayor en Didier Queloz de exoplaneet 51 Pegasi b ontdekt rondom een hoofdreeksster. Deze exoplaneet, die de bijnaam 'Belleophon' kreeg, draait rond de ster 51 Pegasi in het sterrenbeeld Pegasus. De planeet is half zo groot als de planeet Jupiter en bevindt zich op een afstand van ongeveer 50 lichtjaar van de Aarde. Om de vier dagen draait 51 Pegasi b om zijn moederster wat aangeeft dat de planeet zeer dicht bij zijn ster staat. 51 Pegasi b behoort dan ook tot de categorie van de 'hete Jupiters'. Toch was 51 Pegasi b niet echt de eerste ontdekte exoplaneet. Zo ontdekten de twee radioastronomen Alexander Wolszczan en Dale Frail in 1992 al twee planeten met een massa vergelijkbaar met die van de Aarde rondom de pulsar PSR 1257+12. Doordat een pulsar niet echt een 'normale' ster is maar het restant is van de ontploffing van een supernova werden de planeten rondom een pulsar niet meegeteld. Ook eind de jaren '80 vermoedde de Canadese astronomen Bruce Campbell, G. A. H. Walker en Stephenson Yang al dat ze een planeet hadden ontdekt rondom de ster Gamma Cephei met behulp van de Doppler-techniek. Toen bevestiging van de resultaten uitbleef en de sterrenkundige wereld sceptisch bleef, ging het drietal zelf ook twijfelen aan het bestaan van de exoplaneet. Uiteindelijk werd in 2002 het bewijs geleverd voor het bestaan van een planeet rondom de ster Gamma Cephei.
Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.

Dit gebeurde vandaag in 1807

Het gebeurde toen

De Duitse astronoom Heinrich Wilhelm Matthias Olbers ontdekt de planetoïde 4 Vesta. Dit is de op twee na grootste planetoïde in de hoofdring tussen de banen van de planeten Mars en Jupiter en is tussen de 468 en 530 kilometer in diameter. Haar grootte en haar ongewoon heldere oppervlak maken van Vesta ook de helderste planetoïde. De vorm van Vesta is ongeveer bolvorming en het oppervlak en het oppervlak wordt gekenmerkt door een enorme krater met een diameter van 460 kilometer op de zuidpool. Foto: NASA

Ontdek meer gebeurtenissen

Redacteurs gezocht

Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!

Wordt medewerker

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

23%

Sociale netwerken