Algemeen
Lepus is een sterrenbeeld aan de noordelijke sterrenhemel met sterren van magnitude 3 en 4 dat zich net ten zuiden van de hemelequator bevindt, onder het sterrenbeeld Orion. Deze constellatie stelt wellicht een haas voor waarop gejaagd wordt door de bekende jager Orion. Het sterrenbeeld Lepus was één van de 48 sterrenbeelden van Ptolemeus en bevindt zich ook in de 88 moderne sterrenbeelden. In grootte is Lepus het 51ste sterrenbeeld. Het sterrenbeeld mag niet verward worden met het sterrenbeeld Lupus. Omdat het aangrenzende sterrenbeeld Orion de sterrenhemel domineert, wordt er niet altijd goed naar Lepus gekeken en verdwijnt dit sterrenbeeld soms wel eens in de vergetelheid. Toch is Lepus de moeite waard om waar te nemen.
Aangrenzende sterrenbeelden
- Orion
- Monoceros
- Canis Major
- Columba
- Caelum
- Eridanus
Wat zijn de belangrijkste sterren?
Alpha Leporis heeft een visuele helderheid van magnitude 2,6 en is hierdoor de helderste ster uit dit sterrenbeeld. Deze ster bevindt zich ongeveer 2 200 lichtjaar van ons en draagt ook de naam 'Arneb' wat in het Arabische Arnab 'de Haas' betekent. Beta Leporis is de tweede helderste ster uit dit sterrenbeeld en heeft een helderheid van magnitude 2,8. Deze ster bevindt zich op een afstand van 160 lichtjaar van ons, heeft een massa van 3,5 keer de massa van de Zon en is 16 keer groter dan onze Zon. Deze ster draagt ook de naam 'Nihal' wat zoveel betekent als 'lessen hun dorst'. De derde helderste ster in het sterrenbeeld Haas is Epsilon Leporis. Deze ster heeft een helderheid van magnitide 3,2 en is 40 keer zo groot als onze ster, de Zon. Een bekende en opvallende ster uit het sterrenbeeld Haas is de R Leporis. Deze ster is ook gekend onder de naam 'Hind's Crimson Star' en is een koolstof-ster waarvan de helderheid varieert tussen magnitude 5,5 en 11.7. R Leporis bevindt zich op een afstand van ongeveer 1 300 lichtjaar van ons. Deze ster is een zogeheten Mira-veranderlijke ster die terug te vinden is in het grensgebied met het sterrenbeeld Eridanus. Wat deze ster zo bijzonder maakt, is zijn opvallende rode kleur wanneer de ster het zwakst is. In deze periode is R Leporis het meest rode object aan de sterrenhemel.
De opvallende rood gekleurde ster R Leporis - Foto: Martin Pugh
Welke andere objecten zijn er te vinden in Lepus?
In het sterrenbeeld Haas (Lepus) vinden we één deep-sky object uit de bekende Messierlijst terug. Messier 79 (M79) is een bolvormige sterrenhoop met een diameter van ongeveer 118 lichtjaar. Deze bolhoop bevindt zich op een afstand van 40 000 lichtjaar en werd voor het eerst waargenomen door Pierre Mechain op 26 oktober 1780. M79 beweegt met een snelheid van 200 kilometer per seconde van ons vandaan en is mogelijks een overblijfsel van een ander stelsel dat lang geleden door onze Melkweg is verorberd. M79 heeft een schijnbare helderheid van magnitude 7,7 waardoor deze al goed zichtbaar is met middelgrote telescopen. Naast M79 vinden we in het sterrenbeeld Haas ook nog het onregelmatig sterrenstelsel NGC 1821 en de planetaire nevel IC 418 terug. NGC 1821 werd in 1886 ontdekt door de Amerikaanse astronoom Frank Leavenworth en heeft een visuele helderheid van magnitude 11,5. De planetaire nevel IC 418 wordt ook wel de 'Spirograaf nevel' genoemd en bevindt zich op een afstand van ongeveer 1 100 lichtjaar van ons. Deze nevel heeft een schijnbare helderheid van magnitude 9,6.
De bolhoop M79 is het sterrenbeeld Haas - Foto: NASA/ESA
