De Amerikaanse Apollo 5 ruimtemissie was de eerste onbemande Apollo vlucht waarbij de Lunar Module Maanlander voor het eerst getest werd in een baan om de Aarde. De raketmotoren van de maanlander zouden getest worden en een maanlanding zou voor het eerst gesimuleerd worden zodat men alle functies en mogelijkheden van deze lander uitvoerig kon testen. De raketmotoren van de maanlander waren een cruciaal onderdeel in het maanprogramma doordat zij voor een zachte maanlanding konden zorgen en de astronauten terug konden laten opstijgen vanop het maanoppervlak. Indien deze zouden falen tijdens een bemande maanmissie, zou de bemanning te pletter kunnen storten op het maanoppervlak of zouden ze het oppervlak niet meer kunnen verlaten.
De eerste Apollo maanlander wordt klaargemaakt voor assemblage - Foto: NASA
Het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA had de Apollo 5 missie gepland voor april 1967 maar wegens vertragingen in de bouw en ontwerp van de maanlander en problemen met de raketmotoren van deze Apollo maanlander werd de lancering meermaals uitgesteld. Op 23 juni 1967 arriveerde de eerste Apollo maanlander op het Kennedy Space Center en na nog eens 4 maanden van tests werd de maanlander uiteindelijk geassembleerd bovenop de Saturn IB raket op 19 november 1967. Terwijl vertragingen zich voordeden op de lanceerbasis, was een test met een andere maanlander in het Grumman testcentrum helemaal fout afgelopen doordat een raampje van de maanlander tijdens een druktest uit elkaar spatte. Deze ramen werden ontwikkeld om een druk van 39 kilopascal te kunnen weerstaan maar op 35 kilopascale spatte zowel het binnenste, buitenste als middelste gedeelte van het glas in de maanlander. Door deze ondervindingen en test werd beslist de maanlander van de Apollo 5 missie niet te voorzien van glazen raampjes maar die te vervangen door aluminium platen omdat het risico op een probleem in een baan om de Aarde te groot was en dit de hele missie in gevaar kon brengen.
De maanlander wordt bovenop de Saturn IB raket gemonteerd - Foto: NASA
De raket die de eerste maanlander moest in een baan om de aarde brengen was een kleinere versie van de grote Saturn V raket die oorspronkelijk werd gebouwd voor het lanceren van de Apollo 1 ruimtecapsule. Wegens het uitbreken van een brand tijdens een test kwamen de drie astronauten van de Apollo 1 missie om het leven en liep het gehele Apollo maanproject grote achterstand op. De raket zelf liep echter geen schade op en werd hierna gebruikt voor het lanceren van de Apollo 5 maanlander. Wanneer deze raket geassembleerd was, had deze een lengte van 52 meter en woog het bij het opstijgen meer dan 566 ton. Acht maanden na de geplande lanceerdatum, op 22 januari 1968, werd uiteindelijk de eerste maanlander dan toch gelanceerd vanop het lanceercomplex 37B waarna de draagraket het ruimtetuig in zijn gewenste baan om de Aarde bracht. De Saturn IB raket had een succesvolle vlucht afgelegd en 45 minuten na de lancering werd de maanlander losgekoppeld van de tweede rakettrap. Na de ontkoppeling liet men gedurende 39 seconden de raketmotor van de maanlander tot ontbranding brengen. Deze raketmotor moet tijdens een maanlanding het ruimtetuig minderen in snelheid waardoor deze een zachte landing kan maken op het maanoppervlak. Na de eerste 4 seconden zag men in het vluchtleidingscentrum al gauw dat deze raketmotor niet genoeg stuwkracht ontwikkelde en dit was te danken aan een softwarefout waardoor de brandstoftanks te weinig druk kregen. Vanuit het vluchtleidingscentrum werd dan beslist om de volgende testen niet meer door de computer te laten uitvoeren, maar manueel vanop de grond. Er werden via deze manier twee succesvolle raketontstekingen uitgevoerd. De maanlander werd goed bevonden voor het verder verloop van het Apollo programma.
De Saturn IB raket - Foto: NASA
Na vier omwentelingen om de Aarde en twee geslaagde tests, zat de missie er op en liet men de maanlander opbranden in de atmosfeer boven de Stille Oceaan op 12 februari 1968. Dit was de eerste grote test door de NASA van een belangrijk onderdeel in het Apollo programma. Indien de maanlander niet goed zou gefunctioneerd hebben, zou dit het hele project in vraag hebben gesteld. Amerika was nu klaar voor een volgende fase in het maanproject: het testen van de Apollo capsule waarin de bemanning zou plaatsnemen en de Saturn raket verder uitbouwen tot een grote drie traps raket die zowel de crew als de maanlander naar de maan zou kunnen brengen. Deze Saturn V raket zou de grootste en meest krachtige Amerikaanse raket worden die toen ontwikkeld werd.
