Artistieke impressie van een exoplaneet
Foto: ESO

In november 2012 stond het aantal ontdekte planeten rondom andere sterren op 840. Sinds de eerste ontdekkingen, begin de jaren '90, hebben tal van observatoria en wetenschappers zich gespecialiseerd in het opsporen van exoplaneten. Sinds 2002 worden elk jaar enkele tientallen exoplaneten ontdekt waarvan sommige bijzondere kenmerken hebben. Berekeningen hebben aangetoond dat ongeveer 10% van alle sterren die gelijken op onze eigen zon één of meerdere planeten bezitten waarvan misschien op enkele zich vloeibaar water of leven op bevindt.

De meeste exoplaneten die ontdekt worden, zijn grote gasreuzen zoals de planeet Jupiter waarop geen leven mogelijk is. Vandaag de dag staat de exoplaneet Gliese581 d bekend bij astronomen als exoplaneet met de meeste gelijkenissen met onze Aarde die zich ook in de 'bewoonbare zone' bevindt rondom zijn ster. Hieronder staat een lijst van de belangrijkste ontdekkingen uit de wondere wereld van de zoektocht naar exoplaneten. 

1992: De astronomen Wolszczan en Frail ontdekken de eerste planeten rondom een andere ster en doen deze ontdekking aan het Arecibo observatorium op Puerto Rico. De planeten die men meent ontdekt te hebben, bevinden zich rondom de pulsar PSR B1257-12 maar in 2002 wordt teruggekomen op hun ontdekking. Men gaat er van uit dat er zich maar één planeet bevindt rondom de pulsar en niet elke astronoom is overtuigd van deze ontdekking.

1998: In 1998 wordt de eerste exoplaneet ontdekt rondom de rode dwerg Gliese 879. De planeet Gliese 879b bevindt zich in een dichtere baan om zijn ster dan Mercurius rondom onze zon.

1999: Voor het eerst wordt een planetair systeem ontdekt dat bestaat uit drie exoplaneten rondom een andere ster en alle drie deze planeten zijn zogenaamde Jupiterachtige planeten vanwege hun hoge massa.

2001: Astronomen die gebruik maken van de Hubble Space Telescope maken bekend dat ze rondom de exoplaneet HD 209458b een atmosfeer ontdekt hebben en daarin de sporen van natrium terug gevonden hebben waardoor men vermoed dat zich in de bovenste lagen van die atmosfeer wolken bevinden.

2001: In 2001 wordt voor het eerst een exoplaneet ontdekt die zich in de zogenaamde “Habitable Zone” bevindt. Wanneer een planeet zich in deze zone zou bevinden, zou het mogelijk zijn dat er zich op deze exoplaneet vloeibaar water of leven zou bevinden maar volgens anderen zou het gaan om een gasgigant waar geen vloeibaar water of leven zou op kunnen voorkomen. Astronomen vermoeden wel dat rondom de exoplaneet HD 28185b er zich één of meerdere manen bevinden waarop wel vloeibaar water of leven zou mogelijk zijn.

2003: Een team astronomen, onder leiding van Steinn Sigurdsson, maakt in 2003 bekend de oudste exoplaneet te hebben ontdekt door gebruik te maken van gegevens die afkomstig zijn van de Hubble Space Telescope. De exoplaneet PSR B1620-26c zou zich bevinden in de sterrencluster M4 op een afstand van 5,6 lichtjaar van de Aarde in het sterrenbeeld Schorpioen en zou volgens de astronomen 13 miljard jaar oud zijn.

2004: In 2004 wordt de eerste exoplaneet ontdekt die draait rond een bruine dwerg. Deze planeet is ook de eerste in zijn soort die kan waargenomen worden in het infrarode gedeelte van het spectrum. De exoplaneet 2M1207b heeft 5 maal de massa van de planeet Jupiter en draait op ongeveer 55 AU van zijn ster.

2005: In juni 2005 wordt een derde exoplaneet rondom de rode dwerg Gliese 876 ontdekt. Die heeft een massa heeft van 7,5 maal meer dan die van de Aarde waardoor dit de op één na lichtste exoplaneet is die ontdekt werd. Astronomen zijn er vrijwel zeker van dat deze planeet gemaakt is uit vast materiaal.

2005: Een maand later, in juli 2005, wordt een exoplaneet ontdekt die een kern zou hebben die 70 maal de massa van de Aarde bedraagt en draait rond de ster HD 149026.

2005: De astronoom Maciej Konacki maakt bekend een exoplaneet te hebben ontdekt die ongeveer dezelfde massa zou hebben als de planeet Jupiter en deel uitmaakt van een systeem dat bestaat uit drie sterren. Dit sterrensysteem zou zich op een afstand van 149 lichtjaar van de Aarde bevinden maar in 2007 werd de ontdekking van Konacki aan het wankelen gebracht doordat andere sterrenkundigen de exoplaneet in dit systeem niet konden terugvinden.

2006: Op 25 januari 2006 wordt de ontdekking bekend gemaakt van OGLE-2005-BLG-390Lb die op dat moment wellicht de meest afgelegen en koudste exoplaneet is. OGLE-2005-BLG-390Lb zou rondom een rode dwerg draaien op een afstand van 21.000 lichtjaar van de Aarde en zou een massa hebben die gelijk is aan 5,5 maal die van de Aarde waardoor dit de lichtste exoplaneet wordt die op dat moment ontdekt werd.

2006: In 2006 worden drie Neptunusachtige planeten ontdekt rondom de ster HD 69830 die elk een massa zouden hebben van 10 , 12 en 18 maal die van de Aarde en waarvan de verst afgelegen planeet uit het stelsel zich zou bevinden in de “Habitable Zone”.

2006: De exoplaneet die het snelst om zijn ster draait, wordt in 2006 ontdekt en krijgt de naam SWEEPS-10. Deze planeet draait één maal om de 10 uur om zijn ster en bevindt zich op een afstand van 1,2 miljoen kilometer (drie mal de afstand Aarde - Maan) van deze ster waardoor dit ook de heetste exoplaneet wordt die tot op heden werd ontdekt. De temperatuur op deze planeet wordt geschat op 1.650°C. Volgens berekeningen moet deze planeet een massa hebben van minstens 1,6 maal die van de planeet Jupiter.

2007: Op 24 april 2007 wordt bekend gemaakt dat de exoplaneet Gliese 581c mogelijk vloeibaar water en zelfs leven zou kunnen bevatten maar tot op heden zijn daar nog geen bewijzen van teruggevonden. Wetenschappers gaan uit van deze conclusie doordat de planeet zich in zo een goede baan om zijn ster bevindt die te vergelijken is als de Aarde rondom de zon.

2007: In augustus 2007 wordt de grootste exoplaneet ontdekt in het sterrenbeld Hercules. Die krijgt de naam TrES-4 maar opavellend genoeg is dit ook de exoplaneet met de kleinste dichtheid waardoor astronomen opnieuw voor een groot raadsel staan. TrES-4 is 1,7 maal zo groot als Jupiter maar heeft slechts een massa die gelijk is aan 0,84 maal die van Jupiter.

2008: Op 20 maart 2008 wordt de eerste spectrale analyse bekend gemaakt van een exoplaneet. De planeet in kwestie draait rond de ster HD 189733. Voor het eerst in de geschiedenis ontdekken astronomen sporen van organische materialen bij een exoplaneet. In 2007 werden bij exoplaneet HD 189733 b a sporen van waterdamp ontdekt maar sterrenkundigen en wetenschappers zijn er nu ook van overtuigd dat deze planeet methaan in zijn atmosfeer bezit. 

2008: De kleinste exoplaneet tot op heden wordt ontdekt rondom de ster Gliese 436. Deze planeet heeft een massa van 5 maal die van de Aarde en draait één keer om de 5 dagen om zijn ster. 

2008: Michel Mayor maakt in juni 2008 de ontdekking van drie superaardes bekend die zich rondom de ster HD 40307 bevinden. De massa van deze drie exoplaneten varieert tussen de 4 tot 9 maal die van de Aarde. Alledrie de exoplaneten werden ontdekt met de HARPS spectrograaf op La Silla. Wellicht is dit het eerste planetenstelsel dat ontdekt wordt waarin zich geen gasreuzen bevinden.

2008: In november van 2008 wordt wellicht de belangrijkste ontdekking bekend gemaakt van dat jaar. NASA en de Lawrence Livermore National Laboratory maken de ontdekking bekend van een exoplaneet rondom de ster Fomalhaut. Dit is de eerste maal dat een planeet rondom een andere ster waargenomen wordt met een optische telescoop.

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.

Dit gebeurde vandaag in 1982

Het gebeurde toen

Na meer dan zes jaar onderzoek wordt de succesvolle Europese Cos-B ruimtemissie stopgezet. Cos-B was de eerste satelliet van de European Space Research Organisation (ESRO) om bronnen van gammastraling in het heelal waar te nemen. Aan de hand van data afkomstig van deze satelliet werd de 2CG Catalogue opgesteld met daarin onder andere 25 bronnen van gammastraling en een kaart van de Melkweg. Foto: ESA

Ontdek meer gebeurtenissen

Redacteurs gezocht

Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!

Wordt medewerker

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

44%

Sociale netwerken