In oktober 2012 viert ESO, de Europese Zuidelijke Sterrenwacht, haar 50ste verjaardag en dit groot formaat (25 bij 26 cm) boek met DVD werd speciaal voor die gelegenheid uitgebracht. ESO werd in oktober 1962 opgericht met de ondertekening van de ESO conventie door vijf naties; België, Duitsland, Frankrijk, Nederland en Zweden.
In 1963 werd een verdrag gesloten met Chili om telescopen onder te brengen nabij de Atacama woestijn. Een halve eeuw later telt ESO 16 lidstaten en is het de belangrijkste intergouvernementele sterrenkunde organisatie in Europa, met de meest productieve sterrenwachten ter wereld! Naast het hoofdkwartier te Garching-bei-Munchen in het zuiden van Duitsland, heeft ESO een kantoor in Santiago (Chili) en sterrenwachten op drie unieke waarneemlocaties nabij de Chileense Atacama-woestijn. De La Silla sterrenwacht ligt op een hoogte van 2400 m en telt 15 telescopen, waaronder de 3,57 m ESO reflector die met de HARPS spectrometer naar exoplaneten jaagt. De Very Large Telescope (VLT) bevindt zich op Cerro Paranal, een 2600 meter hoge berg ten zuiden van Antofagasta. De VLT is een interferometer bestaande uit vier 8,20 m spiegeltelescopen gebouwd door Frankrijk, Duitsland, Italië en Zweden, met vier 1,80 m hulptelescopen gebouwd door het Belgische bedrijf AMOS uit Luik. Paranal beschikt tevens over een twee survey telescopen, de 2,61 m VST en de 4,10 m VISTA. Op een derde locatie, het 5100 meter hoog gelegen Llano de Chajnantor plateau, bouwt ESO samen met de VSA, Japan en Chili, een grote submillimeter sterrenwacht samengesteld uit een zestigtal 12 m diameter antennes. Bovendien werkt ESO momenteel aan een 40-meter klasse telescoop, de E-ELT (European Extremely Large Telescope) die in 2020 operationeel zal worden op Cerro Armazones, een 3000 m hoge berg nabij Paranal. Het boek telt tien goed geïllustreerde hoofdstukken die handelen over het zuidelijke halfrond, de geboorte van ESO en de gestage oprichting van de drie sterrenwachten in de droogste woestijn ter wereld. Dankzij de unieke ligging op een gemiddelde hoogte van 610 meter nabij de kust van de Stille Oceaan, zorgen verschillende windstromen ervoor dat er quasi geen neerslag valt in dit paradijs voor professionele astronomen.
Andere hoofdstukken handelen over de Europese samenwerking met diverse universiteiten en hoogtechnologische industriële partners voor het bouwen, testen en integreren van astronomische instrumenten op de ESO-telescopen. Er is tevens een hoofdstuk gewijd aan de uitdagingen die gepaard gaan met het bouwen van werelds grootste telescoop; de 40 m E-ELT. Appendix 1 geeft een volledig gedetailleerd overzicht van alle telescopen die door ESO werden gebruikt tussen 1962 en 2012. Deze appendix werd geschreven door AEG/VVS-lid Philip Corneille (Fellow British Interplanetary Society & Fellow Royal Astronomical Society). Sinds 1976 houdt Philip immers technische gegevens bij over de optiek, monteringen en first light events van telescopen op alle professionele observatoria wereldwijd.
Appendix 2 geeft een historisch overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen omtrent de oprichting van ESO alsook informatie over de DVD met ESO-film die bij het boek wordt geleverd. Tot slot is er een bibliografie en alfabetische index van trefwoorden.
Concluderend kunnen we stellen dat dit boek, met 300 kleurenfoto’s en drie uitvouwbare panorama’s, een uitstekende en gedetailleerde bron van informatie is over de Europese Zuidelijke Sterrenwacht en haar verwezenlijkingen. Naast dit boek verschijnt een aparte geschiedenis van de VLT getiteld; The Jewel on the Mountaintop – ESO through fifty years (eveneens verkrijgbaar via de ESO.org shop).
Meer info en cover illustratie: http://www.eso.org/public/shop/product/book_europe_stars/
