De Europese Commissie en het Europees ruimteagentschap ESA ondertekenden op 16 december 2024 contracten met een industrieel consortium voor de ontwikkeling van een veilige connectiviteitsconstellatie met een totale kostprijs van 10,6 miljard euro (11,1 miljard dollar). Tijdens een ceremonie in Brussel ondertekenden ambtenaren van de Europese Commissie en ESA, samen met de algemeen directeuren van Eutelsat, Hispasat en SES, de contracten voor de ontwikkeling van de Infrastructure for Resilience, Interconnectivity and Security by Satellite (IRIS²) constellatie van meer dan 290 satellieten die begin 2031 in gebruik moeten worden genomen.
IRIS² zal beveiligde communicatie bieden voor Europese overheden voor veiligheids- en civiele toepassingen. Het zal ook commerciële satellietdiensten leveren, zoals breedband voor woningen. Tijdens de ondertekeningsceremonie benadrukte Andrius Kubilius, commissaris voor Defensie en Ruimtevaart van de Europese Unie, de noodzaak voor Europa om een eigen constellatie te hebben. “We worden bedreigd. Onze communicatie wordt bedreigd,” zei hij, waarbij hij voorbeelden aanhaalde van onderzeese kabels die worden doorgesneden en navigatiesignalen die door Rusland worden gestoord. “IRIS² geeft ons de mogelijkheid om zelfs in een vijandige omgeving verbinding te maken.”
“We kunnen het ons niet veroorloven te afhankelijk te zijn van landen of bedrijven van buiten de Europese Unie,” voegde hij daar later aan toe. De constellatie ondersteunt ook de Europese ruimtevaartindustrie in een tijd waarin sommige belangrijke bedrijven moeite hebben om wereldwijd te concurreren. “We vergroten de veerkracht en autonomie van de Unie en haar staten en versterken tegelijkertijd de mogelijkheden voor satellietcommunicatie en het concurrentievermogen van de Europese ruimtevaartindustrie,” zei Josef Aschabacher, directeur-generaal van ESA, tijdens de ceremonie. In het kader van de contracten zal de EU zes miljard euro bijdragen aan IRIS², waarvan twee miljard is gefinancierd in het huidige meerjarig financieel kader (MFK) dat loopt tot 2027. De overige vier miljard euro van de EU-bijdrage komt in latere MFK-overeenkomsten via de twaalfjarige IRIS²-contracten die lopen tot 2036.
De ESA stelt 550 miljoen euro ter beschikking die tijdens de ministeriële conferentie in 2022 werd toegewezen. Het SpaceRISE consortium, geleid door Eutelsat, Hispasat en SES, draagt 4,1 miljard euro bij. Een ambtenaar zei in een briefing op de achtergrond dat elke SpaceRISE-partner minimaal 500 miljoen euro bijdraagt. Dat geld gaat naar de ontwikkeling en lancering van satellieten in drie banen. Achttien satellieten zullen opereren in een middelhoge baan om de aarde (MEO) op een hoogte van 8.000 kilometer, waar ze Ka-banddiensten zullen leveren. Een “LEO High”-omloopbaan op ongeveer 1.200 kilometer hoogte zal 264 satellieten omvatten met Ku- en Ka-banddiensten. Het systeem zal ook 10 of meer satellieten bevatten in een “LEO Low”-omhulsel tussen 400 en 750 kilometer ter ondersteuning van de incubatie van toekomstige technologieën. De IRIS²-constellatie zal samenwerken met Govsatcom, een EU-programma om communicatiediensten aan te bieden met behulp van geostationaire satellieten van lidstaten. Ambtenaren zeiden dat Govsatcom in 2025 met de eerste diensten zal beginnen door gebruik te maken van overtollige capaciteit op meer dan 10 GEO-satellieten van vijf lidstaten.
De MEO-omhulling van satellieten zou kunnen worden uitgebreid met extra commerciële satellieten van SES, wiens O3b-systeem in vergelijkbare banen werkt, terwijl Eutelsat satellieten zou kunnen toevoegen aan de LEO High-omhulling. De huidige Eutelsat OneWeb-constellatie wordt echter niet opgenomen in IRIS². De volgende stap voor IRIS² is een ontwerpfase van een jaar waarin ook de “consolidatie” van de toeleveringsketen van aannemers voor de satellieten zal plaatsvinden. Een kritische ontwerpevaluatie is gepland voor begin 2028 en de lancering van de satellieten is gepland voor 2029 en 2030. Voor de constellatie zijn 13 lanceringen van de Ariane 64 nodig, 10 voor het LEO High-omhulsel en 3 voor het MEO-omhulsel. De handvol LEO Low-satellieten kunnen met andere voertuigen worden gelanceerd via de aankomende European Launcher Challenge. De constellatie die nu ontwikkeld wordt, staat ver af van eerdere voorstellen die uitgingen van een totale kostprijs van zes miljard euro en een start van de diensten in 2027. “We hebben geen tijd te verliezen. We zijn al te laat, vrienden”, zei Timo Pesonen, directeur-generaal van het Directoraat-Generaal voor Defensie Industrie en Ruimtevaart van de Europese Commissie, tijdens de ondertekeningsceremonie.
Bron: SpaceNews.com
