De nevel, die formeel bekend staat als IC 4628, bevindt zich op een afstand van ongeveer 6 000 lichtjaar van de aarde in sterrenbeeld Schorpioen. Hij bestrijkt een enorm gebied dat rijk is aan gas en opeenhopingen van donker stof. Zulke gaswolken zijn stervormingsgebieden, die heldere hete jonge sterren produceren. In zichtbaar licht vertonen deze sterren een blauw-witte kleur, maar ze zenden ook intense straling uit in andere delen van het spectrum – met name in het ultraviolet [1].
Het is dit ultraviolette sterlicht dat de gaswolken aan het gloeien brengt. Deze straling maakt elektronen los van waterstofatomen, die zich later weer combineren en energie afgeven in de vorm van licht. Bij dit proces zend elk chemisch element licht met een karakteristieke kleur uit, en bij waterstof is dat voornamelijk rood licht. IC 4628 is een voorbeeld van een HII-gebied [2].
De Garnaalnevel heeft een middellijn van ongeveer 250 lichtjaar en lijkt vanaf de aarde een oppervlak te beslaan dat vier keer zo groot is als de volle maan. Ondanks deze enorme omvang wordt hij door waarnemers vaak over het hoofd gezien, omdat het weinige licht dat hij uitstraalt wordt uitgezonden op golflengten waarvoor het menselijk oog niet gevoelig is. De nevel staat ook bekend als Gum 56, naar de Australische astronoom Colin Gum, die in 1955 een catalogus van HII-gebieden heeft gepubliceerd.
In de afgelopen paar miljoen jaar heeft dit hemelgebied vele sterren geproduceerd, zowel individueel als in groepen. Verspreid over een groot deel van deze foto is de grote sterrenhoop Collinder 316 te zien. Deze losse samenscholing van sterren maakt deel uit van een veel grotere verzameling van zeer hete en heldere sterren. Ook te zien zijn vele donkere structuren of holten, waar interstellaire materie is weggeblazen door de krachtige winden van de naburige hete sterren.
Deze foto is gemaakt door de VLT Survey Telescope (VST) van de ESO-sterrenwacht op Paranal in Chili. De VST is de grootste telescoop ter wereld die ontworpen is voor hemelsurveys in zichtbaar licht. Het is een geavanceerde 2,6-meter telescoop, gebouwd rond de camera OmegaCAM, die 32 ccd-detectoren waarmee 268-megapixel opnamen kunnen worden gemaakt. Deze nieuwe 24.000 pixels brede foto is een mozaïek van twee van dergelijke opnamen en een van de grootste foto’s van één object die ESO tot dusver heeft uitgebracht.
De foto maakt deel uit van een gedetailleerde survey van een groot deel van de Melkweg, VPHAS+ geheten, die gebruik maakt van de kracht van de VST om nieuwe objecten te ontdekken zoals jonge sterren en planetaire nevels. De survey zal ook de beste opnamen opleveren die tot nu toe van veel grote gloeiende stervormingsgebieden zijn gemaakt.
De zeer scherpe VST-opnamen zijn bewerkt door Martin Pugh, een zeer ervaren amateur-astronoom uit Australië die waarnemingen doet met een 32-centimeter en een 13-centimeter telescoop [3].
Dit persbericht is een mijlpaal – het is het duizendste persbericht van ESO. Het eerste verscheen eind 1985 en bevatte een foto van de komeet Halley. Alle berichten zijn online beschikbaar.
