De Very Large Telescope maakt deel uit van de European Southern Observatory (ESO) en is een astronomisch observatorium dat gevestigd is op de Cerro Paranal berg in het Zuid-Amerikaanse Chili. Op een hoogte van 2 635 meter bevinden zich hier vier grote telescopen die aan elkaar kunnen gekoppeld worden waardoor ze als één grote telescoop kunnen opereren.
De hoofdspiegels van deze vier telescopen hebben elk een diameter van 8,2 meter en werden elk genoemd in de plaatselijke taal naar astronomische objecten: Antu (Zon), Kuyen (Maan), Melipal (Zuiderkruis) en Yepun (Venus). Door de uitzonderlijk goede waarnemingsomstandigheden op deze plaats is de hemel hier 350 nachten per jaar buitengewoon helder. Bij sommige waarnemingen levert de Very Large Telescope beelden op die driemaal scherper zijn dan die van de Hubble Space Telescope. Tijdens de meeste waarnemingen worden deze vier grote reflector telescopen apart gebruikt voor het waarnemen van tal van astronomische objecten en slechts bij 20% van alle observaties wordt gebruik gemaakt van interferentie voor ondermeer hoge resolutie opnames van heldere objecten. Wanneer men de interferentie techniek toepast (hierbij wordt het beeld van twee of meerdere telescopen gecombineerd zodat een virtuele telescoop ontstaat zo groot als de afstand tussen beide) heeft de Very Large Telescope een vergelijkbare spiegel van maar liefst 200 meter in diameter. Onder de telescopen loopt een 130 meter lang netwerk van tunnels waar langs het opgevangen licht wordt gestuurd. In 2005 en 2006 werden op dit terrein nog eens vier kleinere telescopen in gebruik genomen die elk een diameter hebben van 1,8 meter en kunnen verplaatst worden van positie rondom de vier grote VLT telescopen om op die manier nog betere interferometrische observaties te maken. Gekoppeld aan de vier grote telescopen zijn een reeks van wetenschappelijke instrumenten zoals een camera en spectrograaf die werkt in het nabije infrarood (ISAAC), een spectrograaf voor ultraviolet en zichtbaar licht (UVES) of een spectrograaf voor meervoudige objecten met een gezichtsveld van 6,8 boogminuten (FORS 1). Dankzij deze technieken kan de Very Large Telescope dus gebruikt worden voor verschillende soorten observaties. In 2005 maakte de VLT één van de eerste infrarood opnames van de exoplaneten GQ Lupi b en 2M1207 b en in 1998 werd de eerste van de vier telescopen, Antu, voor een eerste maal naar de sterrenhemel gericht waarna de Very Large Telescope op de voorgrond trad van internationaal astronomisch onderzoek.
Aangezien het landschap zo verlaten en dor is, zijn er in de nabijheid van de VLT nauwelijks dorpen of steden. Hierdoor bevindt zich 4 kilometer van het observatorium de Paranal Residentie waar de staf van het observatorium woont en werkt. Dit futuristisch gebouw werd gedeeltelijk ondergronds gebouwd en maakt deel uit van het basiskamp waar zich ondermeer ook een klein hospitaal bevindt en verschillende installaties voor nutsvoorzieningen. Bezoekende astronomen en wetenschappers verblijven eveneens in de Paranal Residentie. Naast een kleine tuin en zwembad bevinden zich in dit complex ook een bibliotheek, een cinema en 100 kamers voor astronomen en stafleden. Wanneer astronomen waarnemingen willen uitvoeren, worden zij bijgestaan door zogenaamde Telescope & Instruments Operators (TIO’s). Deze hooggeschoolde technici zijn ondermeer verantwoordelijk voor de onderhoud en werking van de telescopen. De astronomen zelf komen van over de hele wereld maar vaak zijn deze afkomstig uit één van de ESO lidstaten. Vandaag de dag bedraagt de aanvraagtijd om het observatorium te gebruiken 3 tot 4 maal meer dan de huidige beschikbare waarnemingstijd.
