Indien U zoekt naar een kleine betaalbare Dobson telescoop, makkelijk in gebruik en zo de koffer ingeduwd voor uw volgende astroreis richting Provence... dan hoeft u met de ‘Starblast 4.5 Astro Telescope’ (kortweg: Starblast) misschien niet verder te zoeken. De firma ORION Telescope & Binoculars (US) bracht enkele jaren terug deze telescoop op de markt en mikte oorspronkelijk op de jonge, beginnende amateur met een klein budget.
Ondertussen wordt deze telescoop ook geapprecieerd door vele ervaren amateurs die een compacte telescoop zoeken voor visueel gebruik. Zelf had ik dankzij de steun van Astroshop (Urania) tijdens de eerste 2 weken van juli 2008 de kans om dit instrument uitgebreid te testen en te gebruiken onder een vrij donkere Zuid-Franse hemel. De telescoop wordt geleverd in een ruime kartonnen doos voorzien van het nodige piepschuim om alles op zijn plaats te houden en te beschermen. Bij het openen van de doos zien we snel dat de telescoop zo goed als volledig geassembleerd is en dat het observeren bijna onmiddellijk ‘out-of-the-box’ kan beginnen. Maar alvorens de eerste assemblage te bespreken, kijken we even naar wat geleverd wordt:
- Telescoop: 115mm f/D 4 Newton op een Dobson montering
- Oculairs: 17mm en 6mm Explorer II
- AltAz Montering met Oculairhouder
- Zoeker: EZ finder
- Collimatietool
- Starry Night Special Edition Software
- Handleiding (Engelstalig)
De assemblage is een spreekwoordelijk fluitje van een cent: De tubus zit met een vrij grote draaiknop bevestigd aan de éénarmige rockerbox waardoor handschoengebruik perfect mogelijk lijkt. Met deze knop kan de hoogteinstelling van de telescoop ruwweg geregeld worden. Fijnregeling gebeurt zoals bij elke Dobson door manipulatie van de tubus zelf. De plaatsing van de zoeker namelijk de ‘EZ finder’ dient nog manueel te gebeuren: door middel van 2 vijsjes wordt deze op de stalen buis bevestigd. Op de rockerbox werd een handige oculairhouder bevestigd die drie 1,25” oculairs kan bevatten, de uitvoering ervan is degelijk en stevig. Dit is trouwens de complete eerste indruk betreffende deze telescoop: leuk uitzicht, goede en stevige afwerking, niks teveel of te weinig, functioneel goed doordacht.
De komplete uitrusting maakt het voor iedere (aspirant) waarnemer mogelijk om, mits aanschaf van eventueel een kleine atlas en een rode zaklamp, onmiddellijk zijn eerste waarnemingen onder de sterrenhemel te realiseren. Geen gedoe met een equatoriale montering, een show-stopper voor veel beginners, even de ‘EZ finder’ (zoeker) alignen door de manipulatie van twee makkelijk te hanteren draaiknoppen en het observeren kan beginnen. Trouwens, de 2 ‘moeilijkste handelingen’ namelijk het uitlijnen van de ‘EZ finder’ en het collimeren van de optiek, staan uitermate degelijk en gedetailleerd verklaard in de bijgevoegde handleiding. Deze is echter in het Engels maar de bijgevoegde tekeningen en foto’s verklaren alles met voldoende duidelijkheid.
Het kan niet voldoende gezegd worden maar collimeren is dé voorwaarde om het maximum uit een Newton systeem te halen en bij deze telescoop is dit tegelijkertijd niet en wel anders. Ten eerste kwam het toestel vrij goed gecollimeerd uit de verpakking waardoor complexe manipulatie onnodig was. Ten tweede is de buis zo kort dat je kan collimeren terwijl je zit te observeren: Verschillende malen deed ik een vlugge check door een heldere ster op te zoeken en een klein draai aan de ruim uitgevoerde vijzen te geven. Deze telescoop behoudt trouwens zéér goed zijn collimatie, een garantie voor frustratievrij gebruik.
Gezien de compacte grootte van de telescoop, met een oculairhoogte in het zenit van om en bij de 50 cm, is het echt wel een must om deze voor volwassen gebruikers op een stevig opgestelde tafel te plaatsen. Voor kinderen kan een klein stoeltje (met korte poten) eventueel een betere oplossing zijn maar het zal op dat vlak even zoeken zijn. Zelf gebruikte ik de telescoop terwijl deze op een tafel opgesteld stond en ik comfortabel vanop een stoel kon observeren.
Het observeren zelf is een vanzelfsprekendheid met deze telescoop. Net zoals bij iedere andere Dobsontelescoop is het gebruik eerder intuïtief en kan iedereen na een paar oefenbeurten aan de slag. Het ‘duw-trek-richt-kijk’ principe loopt heerlijk vlot bij deze telescoop en het duurt niet lang voor je de eerste objecten in het beeldveld krijgt. Beginnende waarnemers kunnen hun techniek wat oefenen op heldere objecten zoals de Maan of een planeet, maar eens de kneepjes onder de knie duurt maximaal een paar minuutjes om zelfs de zwakste objecten te lokaliseren.
De tijd dat telescopen geleverd werden met ondermaatse oculairs lijkt achter ons te liggen en dat is geen drama, integendeel. De bijgeleverd oculairs, 17mm en 6mm Explorer II, komen degelijk individueel verpakt mee met het totaalpaket en geven respectievelijk een vergroting van 27x en 76x. Akkoord, dit is aan de lage kant maar mits investering in een goede Barlowlens, beschik je toch over 4 mogelijke vergrotingen die het gebruik verruimen naar kleine objecten zoals de planeten en kleinere gebieden op de Maan. De meegeleverde vergrotingen maken van deze telescoop een echte rich-field telescoop: ruime dramatische beeldvelden van objecten omringt door hun ruime omgeving. De laagste vergroting van 27x biedt een beeldveld van meer dan 2°! Je houdt ervan of niet maar onder een donkere hemel levert dit echt spectaculaire beelden op die onder een lichtgepollueerde hemel eerder zullen verzuipen in een grijze waas. De kwaliteit van de oculairs? Vergeleken met de duurdere Wide Angle oplossingen van oa Meade en Nagler, tonen ze een opvallende kleiner beeldveld voor eenzelfde vergroting maar tonen ze een even scherp en contrastrijk beeld, dus een uitstekende match voor deze telescoop.
Tijdens enkele nachten zocht ik enkele objecten op: Niet alleen mijn nieuwsgierigheid maar nog meer mijn verwondering werd opgewekt door dit instrument. Door jarenlang gebruik van grotere instrumenten lijkt klein onterecht minder aantrekkelijk en keek ik inderdaad wel halsrijkend uit naar de eerste beelden met deze telescoop. Vooral grote objecten zoals de schitterende Trifid- (Messier 20) en Lagunenevel (Messier 8) kwamen schitterend tot hun recht en toonden zo goed als dezelfde details die ik met mijn 400mm Dobson vanuit Belgie kan zien. Nog maar eens een bewijs dat een goede hemel alles betekend. Gewoon ‘rondcruisen’ in de Zomermelkweg was een plezier op zich waarbij Open Sterrenhopen tussen duizenden sterren zweefden af en toe onderbroken door donker gapende Barnard nevels (donkere nevels), een effect nooit haalbaar in telescopen met een langere brandpunt. Een ander heerlijk moment was om de OIII filter te combineren met de lage vergroting en op zoek te gaan naar de Sluiernevel in het sterrenbeeld de Zwaan: De twee bogen tekenden zich contrastrijk af en leken wel voor de omringende sterren te zweven. Daarnaast observeerde ik ook de Maan: alle grotere structuren werden mooi en contrastrijk afgebeeld. Jupiter, gelegen in Melkweggebied, toonde zich als klein schijfje met 2 wolkenbanden omringt door een oase van sterrenlicht. Bij hogere vergroting konden enkele bijkomende banden eerder moeilijk gezien worden.
Deepsky schetsen
De bijgevoegde schetsen proberen een summier beeld te geven van wat mogelijk is met deze telescoop. Kleinere objecten zoals de meeste melkwegstelsels komen minder tot hun recht maar daarvoor is deze telescoop niet ontwikkeld.
M8
M20
M22
M8
Samenvatting
Dit is een heerlijke en eerlijke telescoop. Voor een fair budget krijgt U een zéér degelijk pakket voorzien van leuke accessoires die u toelaten om onmiddellijk aan de slag te gaan. De telescoop is zo compact en makkelijk hanteerbaar dat snel en mobiel observeren perfect haalbaar zijn: snel even naar buiten of alles in de koffer van de auto richting donkere oorden, alles is mogelijk. Misschien nog een tip voor de komende feestdagen: Laat uw dierbaren kennismaken met een schitterende hobby en introduceer hen in de sterrenkunde met deze leuke telescoop.
Adviesprijs
Ongeveer 200 euro.
