De Arecibo-radioschotel in betere tijden.
Foto: UCF

De Amerikaanse National Science Foundation heeft bekend gemaakt dat de beroemde Arecibo-radioschotel gesloopt wordt. De schade die de radioschotel heeft opgelopen als gevolg van verschillende stormen en orkanen blijkt te groot te zijn om nog te herstellen. De iconische Arecibo-radioschotel bevindt zich in een komvormig dal op het Caribische eiland Puerto Rico en was tussen 1963 en 2016 de grootste enkelvoudige radioschotel ter wereld. Deze bijzondere radiotelescoop werd wereldberoemd doordat de site verschillende keren als decor diende voor diverse film-, game-, en televisieproducties waaronder de James Bond film 'Golden Eye'.

De indrukwekkende Arecibo-radioschotel in Puerto Rico heeft een diameter van 305 meter en werd de afgelopen vijf decennia ingezet als instrument voor astronomisch onderzoek. De radioschotel zelf bestaat uit bijna 40 000 aluminium panelen, elk ongeveer 1,80 meter bij 3,60 meter groot, die door een net van kabels boven een dal op hun plaats gehouden worden. Boven de schotel zelf, op een hoogte van 150 meter, bevindt zich een 900 ton zwaar instrumentenplatform dat met stalen kabels aan drie torens is bevestigd. Doordat zijn gigantische omvang is de Arecibo-radioschotel zelfs vanuit de ruimte zichtbaar. De bouw van de Arecibotelescoop was een initiatief van professor William E. Gordon van Cornell University. De radioschotel werd vooral gebruikt als 'radar' wanneer planetoïden langs de aarde scheerden. in 1974 werd de radioschotel ook gebruikt om de bekende Areciboboodschap te versturen. Wetenschappers hoopten dat de boodschap door intelligent buitenaards leven zou worden opgevangen, zodat men daar weet dat er nog meer bewoonde planeten zijn. De zending van deze iconische boodschap was gericht naar de grote bolvormige sterrenhoop Messier 13, ongeveer 25 000 lichtjaren verwijderd van de aarde. In april 1964, kort na de ingebruikname van de radioschotel, kon men met de Arecibotelescoop vaststellen dat Mercurius niet in 88 dagen om zijn as draaide, zoals tot dan toe werd gedacht, maar in slechts 59 dagen.

Helaas werd de radioschotel sinds 2010 verschillende malen zwaar getroffen door hevige tropische stormen en orkanen. Toch slaagde men er steeds in om het instrument terug te herstellen zodat men deze opnieuw kon gebruiken. Toen er in 2020 echter zware kabelbreuken waren ontstaan na nieuwe stormen bleek na een grondige studie dat de opgehangen constructie instabiel was geworden en een reparatie onverantwoord was geworden. Hierop werd beslist om de radioschotel te slopen en zal men proberen om belangrijke onderdelen eventueel onder te brengen bij andere sterrenwachten. Van alle sterrenkundige faciliteiten op aarde is de Arecibo-radioschotel ongetwijfeld één van de bekendste bij het grote publiek. Dit komt doordat deze radioschotel een belangrijke rol speelde in films als de James Bond film 'Golden Eye', de bekende SF-film 'Contact' en in de aflevering Little Green Men van de populaire televisieserie X-Files. Vandaag de dag is de Five hundred meter Aperture Spherical Telescope (FAST) in China de grootste enkelvoudige radiotelescoop ter wereld.

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.