Het oppervlak van de zon gefotografeerd door de Daniel K. Inouye Solar Telescope.
Foto: NSO/NSF/AURA

Deze week zijn de eerste foto's en video's vrijgegeven van de nieuwe Daniel K. Inouye Solar Telescope die zich op het Hawaïaanse eiland Maui bevindt. Op de haarscherpe foto's zijn indrukwekkende details te zien van het dynamische oppervlak van de zon. Met deze nieuwe moderne zonnetelescoop wil men onder andere magnetische velden in de corona van de zon, waar zich uitbarstingen voordoen, in kaart brengen en wil men het oppervlak van de zon zeer gedetailleerd in beeld brengen.

De Daniel K. Inouye Solar Telescope bevindt zich op de top van een drie kilometer hoge schildvulkaan op het Hawaïaanse eiland Maui. Het nieuwe observatorium is voorzien van telescoop met een 4,2 meter grote hoofdspiegel waardoor dit meteen ook de grootste zonnetelescoop ter wereld is. De zonnetelescoop maakt gebruik van geavanceerde adaptieve optiek en werd wvoorzien van een speciaal koelsysteem aangezien bij het bundelen van zonlicht veel warmte wordt gegenereerd. Het innovatieve koelsysteem bestaat uit meer dan elf kilometer aan buizen die een koelvloeistof verdelen doorheen het observatorium. Ook de buitenkant van de telescoop werd bedekt met dunne koelplaten. De bouw van dit nieuwe observatorium begon in januari 2013 waarna de hoofdspiegel van de telescoop in augustus 2017 werd geïnstalleerd. In de jaren die hierop volgden werd de zonnetelescoop voorzien van verschillende wetenschappelijke instrumenten zoals de Visible Broadband Imager (VBI), de Visible Spectro-Polarimeter (ViSP) en de Diffraction-Limited Near-InfraRed Spectro-Polarimeter (DL-NIRSP). Deze nieuwe zonnetelescoop werd genoemd naar de Amerikaanse senator Daniel Inouye en wordt geleid door het Amerikaanse National Solar Observatory in samenwerking met verschillende Amerikaanse universiteiten en wetenschappelijke instellingen.

Op de eerste spectaculaire foto's en video's die nu werden vrijgegeven van de Daniel K. Inouye Solar Telescope zijn de granulae op het zonsoppervlak te zien in ongeëvenaarde details. Deze granulae zijn bubbels van plasma in de fotosfeer van de zon die een celvormige structuur hebben. Eén zo een bel heeft de omvang van de Amerikaanse staat Texas (een doorsnede van ongeveer 1 000 kilometer) en net zoals borrelend water komen deze bubbels om de zoveel minuten naar boven op het zonsoppervlak waarna ze terug zakken naar beneden. Tot op heden zijn dit de meest gedetailleerde opnamen van granulae. Door deze eerste prachtige beelden die met de Daniel K. Inouye Solar Telescope werden gemaakt zijn de verwachtingen van dit nieuwe observatorium dan ook zeer groot. De volgende maanden zal men de instrumenten verder testen waarna men wil overgaan tot het echte wetenschappelijke onderzoek. Wetenschappers vermoeden dat de Daniel K. Inouye Solar Telescope de eerste vijf jaar meer informatie over onze ster zal vergaren dan alle verzamelde gegevens over de zon sinds Galileo in 1612 voor het eerste een telescoop op de zon richtte. Dankzij dit nieuwe observatorium hopen wetenschappers meer inzicht te krijgen in het ruimteweer dat heel wat systemen op onze planeet kan beïnvloeden. 

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.