Artistieke impressie van de exoplaneet Kepler-421b
Foto: David A. Aguilar (CfA)

Astronomen hebben uit gegevens afkomstig van de Amerikaanse Kepler ruimtetelescoop een exoplaneet ontdekt die een omlooptijd heeft van maar liefst 704 aardse dagen. Dit wil zeggen dat een jaar op deze planeet 704 aardse dagen duurt. Doordat de meeste van de 1 800 bekende exoplaneten een veel kortere omlooptijd hebben, is dit dan ook een bijzondere ontdekking!

In ons zonnestelsel zou de omlooptijd van exoplaneet Kepler-421b niet extreem zijn aangezien de planeet Mars een omlooptijd heeft van 780 dagen. De meeste van de meer dan 1 800 gekende exoplaneten staan echter heel dicht bij hun moederster waardoor deze een veel kortere omlooptijd hebben. Tot op heden is de exoplaneet Kepler-421b de planeet met de langste omlooptijd van alle planeten die werden ontdekt met behulp van de zogeheten 'overgangsmethode' of 'transitiemethode'. Deze planeet werd, net als alle andere exoplaneten die werden ontdekt met de Kepler ruimtetelescoop, ontdekt doordat het licht afkomstig van de moederster plots minderde wanneer Kepler-421b zich voor deze ster langs beweegt (gezien vanaf de Aarde). Deze helderheidsdipjes noemt wel ook 'overgangen'. Door zijn lange omlooptijd werden tot op heden nog maar twee van zulke overgangen waargenomen gedurende de periode dat de Kepler ruimtetelescoop actief was (2009-2013). Door het helderheidsdipje van de moederster te onderzoeken wanneer Kepler-421b er voor langs beweegt, heeft men kunnen afleiden dat Kepler-421b vergelijkbaar is met de planeet Uranus. Doordat Kepler-421b op een afstand van ongeveer 180 miljoen kilometer van zijn moederster beweegt en deze ster een lagere temperatuur heeft dan de Zon wordt het op Kepler-421b niet 'warmer' dan 90 graden Celsius onder nul. De baan van Kepler-421b bevindt zich ook voorbij de zogeheten 'sneeuwgrens'. Dit is de grens waar water condenseert tot ijs en waar gasplaneten voorkomen in plaats van vaste planeten zoals de Aarde of Mars. De ontdekking van Kepler-421b laat ook mooi zien dat niet alle gasreuzen na enige tijd zich dichter tot hun moederster begeven zoals sommige wetenschappers vermoeden. Zo kan Kepler-421b perfect zijn ontstaan op de plek waar deze nu werd ontdekt waardoor dit de eerste niet-emigrerende gasreus is in een systeem waarbij de planeet voor de ster langs beweegt. De afstand tot de Aarde van Kepler-421b bedraagt ongeveer 1 000 lichtjaar en de planeet draait rond een oranje ster die kleiner en koeler is dan de Zon. De moederster Kepler-421 kunnen we terugvinden in het sterrenbeeld Lier. 

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.