Sterrenbeelden aan de sterrenhemel.
Babak Tafreshi

Een sterrenbeeld is een verzameling sterren die ogenschijnlijk een figuur vormen wanneer we deze sterren met denkbeeldige lijnen verbinden. Vanop aarde lijken deze sterren die een sterrenbeeld vormen dicht bij elkaar te staan maar in het heelal bevinden deze sterren zich vele lichtjaren van elkaar. Sterrenbeelden hebben een rijke geschiedenis en hebben veelal namen gekregen die afkomstig zijn uit de Griekse of Romeinse mythologie of van dieren. de huidige indeling van de sterrenbeelden is voornamelijk gebaseerd op de sterrenatlas die in 1603 werd uitgegeven door de Duitse sterrenkundige Johannes Bayer. In dit artikel bespreken we het sterrenbeeld Lynx.

Mythologie

Aangezien Lynx een relatief zwak sterrenbeeld is, werd het niet erkend voor de 17de eeuw. Johannes Hevelius zou het sterrenbeeld deze naam gegeven hebben omdat de ogen van een lynx (de lynx heeft een zeer goed zicht) het wel zouden herkennen. Hevelius bracht het sterrenbeeld wel in kaart, welke niet meer is dan enkele zwakke sterren zigzaggend in een lijn, omdat hij het open gebied tussen de sterrenbeelden Ursa Major en Ariga wilde opvullen.

Algemeen

Lynx is een sterrenbeeld dat je kan terugvinden op het noordelijk halfrond en werd geïntroduceerd in de 17de eeuw door de Poolse astronoom Johannes Hevelius. In grootte is Lynx het 28ste sterrenbeeld. Het kreeg ook een naam omdat het een relatief zwak sterrenbeeld is en men de ogen zou nodig hebben van een Lynx om ze te kunnen zien.

Lynx

Aangrenzende sterrenbeelden

  • Ursa Major
  • Camelopardalis
  • Auriga
  • Gemini
  • Cancer
  • Leo
  • Leo Minor

Wat zijn de belangrijkste sterren?

De helderste ster in het sterrenbeeld Lynx is alpha Lyncis. Deze ster bevindt zich op een afstand van 203 lichtjaar van ons en heeft een visuele helderheid van magnitude 3,1. Deze oranje reus heeft een straal van 55 maal die van de Zon en is 673 maal zo lichtsterk als onze ster, de Zon. De ster 31 Lyncis is dan weer de enige ster in dit sterrenbeeld met een naam, 'Alsciaukat'. 31 Lyncis heeft een visuele helderheid van magnitude 4,2 en bevindt zich op een afstand van ongeveer 389 lichtjaar. In massa en grootte lijkt de oranje reus 31 Lyncis sterk op de ster alpha Lyncis. De dubbelster 38 Lyncis heeft een visuele helderheid van magnitude 3,8. Deze ster bevindt zich op een afstand van 122 lichtjaar van de Aarde.

Welke andere objecten zijn er te vinden in Lynx?

Ondanks het feit dat dit een zwak en vrij onbekend sterrenbeeld is, kunnen amateur-astronomen hier enkele interessante deep-sky objecten in terugvinden. Zo kan je in het sterrenbeeld Lynx de bolvormige sterrenhoop NGC 2419 waarnemen die ook wel de 'Intergalactic Wanderer' wordt genoemd. Deze bolhoop heeft een schijnbare helderheid van magnitude 10 en bevindt zich op een afstand van 275 000 lichtjaar van de Aarde. Dit object werd op 31 december 1788 ontdekt door de Duits-Britse astronoom William Herschel. Ook vinden we in het sterrenbeeld Lynx het spiraalvormig sterrenstelsel NGC 2683 terug. Dit sterrenstelsel heeft een schijnbare helderheid van magnitude 10,6 en bevindt zich op een afstand van 16 miljoen lichtjaar van de Aarde. Voor amateur-astronomen met een grote telescoop is het balkspiraalsterrenstelsel NGC 2537 een interessant object. Dit compacte sterrenstelsel wordt ook wel het 'Berenpoot-stelsel' genoemd omwille van zijn bizarre vorm en werd op 6 februari 1788 ontdekt door de Duits-Britse astronoom William Herschel. Nog een interessant spiraalvormig sterrenstelsel in het sterrenbeeld Lynx is NGC 2770. Dit stelsel bevindt zich op een afstand van ongeveer 88 miljoen lichtjaar van ons en heeft een schijnbare helderheid van magnitude 12. Doordat in dit stelsel al drie supernova's werden ontdekt wordt NGC 2770 ook wel de 'supernova fabriek' genoemd. Nog een spiraalvormig sterrenstelsel dat we in Lynx kunnen terugvinden, is NGC 2500. Dit sterrenstelsel heeft een schijnbare helderheid van magnitude 12,2 en maakt deel uit van een groep waarin zich ook de sterrenstelsels NGC 2552 en 2541 bevinden. 

De bolvormige sterrenhoop NGC 2419 - Foto: Adam Block/Mount Lemmon SkyCenter/University of Arizona

Sander

Vancanneyt Sander

Oprichter & beheerder van Spacepage & Poollicht.beSterrenkunde en ruimteweer redacteur.