Messier objecten
M83 is een sterrenstelsel in het sterrenbeeld Hydra (Waterslang) dat deels een spiraal en deels een balkspiraalstelsel is. Doordat we het sterrenstelsel langs boven bekijken, zijn de spiraalarmen duidelijk zichtbaar. Op fotografische opnames is de spiraalstructuur dan ook duidelijk zichtbaar samen met talrijke rode en blauwe nevels waarin massaal nieuwe sterren ontstaan. M83 is ook bekend onder de naam 'Zuidelijk Windmolenstelsel' vanwege de opvallende gelijkenis met M33 in Triangulum. Het sterrenstelsel maakt deel uit van de Centaurus-groep van sterrenstelsels dat gedomineerd wordt door Centaurus A (NGC 5128). Momenteel zijn er reeds een zestal supernovae ontdekt in M83. Dit stelsel bevindt zich op een afstand van 15 miljoen lichtjaar van de Aarde.
M82, ook gekend als het 'Sigaarstelsel', is samen met M81 wellicht het bekendste paar sterrenstelsels aan de nachtelijke hemel. Beide objecten zijn in eenzelfde beeldveld zichtbaar bij lage vergrotingen. Zowel M81 alsook M82 zijn spiraalstelsels. Het eerste sterrenstelsel bekijken we vanuit bovenaanzicht en het andere vanuit zijaanzicht. Enkele tientallen miljoenen jaren gelden kwam de grotere (en tien maal massievere) M81 dichtbij zijn kleinere buur welke een massale starburst veroorzaakte in M82. Beide sterrenstelsels zijn verbonden met een waterstofbrug, waarschijnlijk ook een gevolg van de dichte nadering. De kernen van de twee stelsels liggen momenteel slechts 150 000 lichtjaar van elkaar af. De massa van het M82 wordt geschat op ongeveer 70 miljard zonnemassa's. In 1961 werd M82 herontdekt, deze keer als radiobron (3C231).
Messier 81, ook gekend als het 'Bodestelsel', is het helderste lid van een cluster van sterrenstelsels waartoe ook Messier 82, NGC 2976, NGC 3077, NGC 2366 en IC 2574 behoren. Deze cluster van sterrenstelsels, de Messier 81 Cluster, bevindt zich in het sterrenbeeld Grote Beer (Ursa Major) en is één van de meest nabijgelegen clusters tot de Lokale Groep. Zowel Messier 81 alsook Messier 82 zijn spiraalvormige sterrenstelsels maar Messier 81 bekijken we vanaf de aarde vanuit bovenaanzicht. Enkele tientallen miljoenen jaren geleden kwam de grotere, en tienmaal massievere, Messier 81 dichtbij zijn kleinere buur welke een massale starburst veroorzaakte in Messier 82. Beide sterrenstelsels zijn verbonden met een waterstofbrug, waarschijnlijk ook een gevolg van de dichte nadering. Vandaag de dag bevinden beide stelsels zich op een afstand van 'slechts' 150 000 lichtjaar van elkaar. Messier 81 is een sterrenstelsel van het type Sb, gelijkend aan onze Melkweg en heeft een diameter van ongeveer 90 000 lichtjaar. Dit prachtige sterrenstelsel bevindt zich op een afstand van ongeveer 12 miljoen lichtjaar van de Aarde en tot op heden werd nog maar één supernova gedetecteerd in Messier 81 (SN 1993J). Op gedetailleerde foto's van het stelsel is een compacte kern te zien en twee spiraalarmen met daarin grote gebieden waar massale stervorming plaatsvindt.
M80, ook gekend als NGC 6093, is een kleine bolvormige sterrenhoop in het sterrenbeeld Scorpius (Schorpioen). De bolhoop meet slechts 5' in diameter, hoewel hij in werkelijkheid ongeveer even groot is als M4. M80 staat dan ook op een veel grotere afstand, namelijk 36 000 lichtjaar. Momenteel zijn er een vijftal variabele sterren ontdekt in deze sterrenhoop, wat opvallend weinig is. In de 19de eeuw werd er een nova in deze bolhoop ontdekt die magnitude 7 bereikte. M80 bevat alles samen enkele honderdduizenden sterren. In deze bolhoop zijn vrij veel zogeheten 'blue stragglers' waargenomen. Dit zijn sterren die veel jonger lijken dan de leeftijd van de sterrenhoop als geheel. Wellicht zijn deze sterren ontstaan door botsingen van twee sterren of wellicht doordat oudere sterren een deel van hun buitenste lagen hebben verloren door dichte naderingen van andere sterren in deze cluster.
M79 is een bolvormige sterrenhoop in het verwaarloosde en minder bekende sterrenbeeld Lepus (Haas). Doordat de meeste waarnemers de nabijgelegen bekende Orionnevel verkennen, hebben slechts weinigen deze bolhoop ooit gezien. Er werden tot op heden nog maar een vijftal variabele sterren in M79 ontdekt, wat relatief weinig is voor een bolhoop. Het object is eveneens de 'tweede snelste' bolvormige sterrenhoop (v= +231 km/s). Enkel NGC 1851 heeft een hogere radiële snelheid.
M76 is een planetaire nevel in het sterrenbeeld Perseus. Dit object is ook bekend onder de naam 'Kleine Halternevel' ('Little Dumbbell Nebulae' in het Engels) of 'Kleine Zandlopernevel' omdat dit veel gelijkenissen vertoond met bekende 'Halternevel' (M27). De centrale ster van M76 heeft een magnitude van 16 en is dus moeilijk waarneembaar met amateurtelescopen. De afstand tot de nevel werd bepaald op 1 750 lichtjaar. M76 heeft een diameter van ongeveer één lichtjaar en de centrale ster, wiens buitenste lagen de nevel vormen, heeft een oppervlakte temperatuur van 60 000 kelvin.
M75, ook gekend als NGC 6864, is een bolvormige sterrenhoop dat zich aan de rand van het sterrenbeeld Sagittarius (Schutter) bevindt. Met zijn afstand van 67 500 lichtjaar is deze bolhoop één van de verst verwijderde in onze Melkweg. Hiermee is M75 ook het verst verwijderde Messierobject in onze Melkweg. De werkelijke diameter van de cluster is 130 lichtjaar, wat overeenkomt met 6.6' op Aarde. M75 is ook één van de meest compacte bolhopen. Dit object schijnt tot ons met een lichtkracht van 180 000 maal die van de Zon.
M74, ook gekend als NGC 628, is een spectaculair spiraalvormig sterrenstelsel in het sterrenbeeld Pisces (Vissen) dat we vanuit bovenaanzicht bekijken (ook wel 'face-on' genaamd in het Engels). Op langbelichte foto's (of in grote telescopen) is de spiraalstructuur van het sterrenstelsel, dat van het type Sc is, zeer duidelijk herkenbaar. De diameter van M74 bedraagt ongeveer 95 000 lichtjaar, wat iets kleiner is dan onze eigen Melkweg. Het sterrenstelsel is eveneens de helderste van een kleine cluster waartoe ook NGC 660, UGC 891, UGC 1176, UGC 1195 en UGCA 20 behoren. Tot nu toe zijn er twee supernovae ontdekt in M74, sn2002ap en sn2003gd. In dit sterrenstelsel bevinden zich ook vrij veel HII gebieden wat erop wijst dat er stervorming plaats vindt.
M73, ook gekend als NGC 6994, is één van de vreemdste objecten uit de bekende Messiercatalogus. Dit object, gelegen in het sterrenbeeld Aquarius (Waterman) bestaat uit een groep van vier sterren welke een Y-vormig patroon vormen. De helderheid van deze sterren bedraagt magnitude 10,5, 10,5, 11 en 12. Het is niet bekend of deze sterren fysisch verbonden zijn.
M72, ook gekend als NGC 6981, is een prachtige bolvormige sterrenhoop in het sterrenbeeld Aquarius (Waterman). Vaak wordt dit object overschaduwd door de nabije gelegen bolhoop M2. De bolvormige sterrenhoop M72 ligt op een afstand van 53 000 lichtjaar van de Aarde en heeft een werkelijke diameter van ongeveer 106 lichtjaar. Tot op heden werden 42 veranderlijke sterren waargenomen in deze cluster waarvan de meeste van het type RR Lyrae zijn. De helderste individuele ster in Messier 72 heeft een magnitude van 14,2.
Waarnemen
Deepsky
Catalogen
Gidsen
Hemelverschijnselen
James Webb Space Telescope
Astrofotografie
Ruimtevaart in China
Dit gebeurde vandaag in 1964
Lancering vanop de Bajkonoer lanceerbasis van de Russische ruimtesonde Zond 2. Op weg naar de planeet Mars verloor men alle radiocontact met dit ruimtetuig. Zond 2 was de vijfde poging van de Sovjet-Unie om een ruimtetuig naar de planeet Mars te sturen. Foto: Roscosmos
Redacteurs gezocht
Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!
Wordt medewerkerSteun Spacepage
Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.
