Opname van het Maanoppervlak gemaakt door de Luna 9 ruimtesonde
Foto: NASA

Op 3 februari 1966 was de Russische Luna 9 ruimtesonde 's werelds eerste onbemande ruimtetuig dat een zachte landing uitvoerde op het oppervlak van de Maan. Het ruimtevaartuig werd op 31 januari 1966 gelanceerd vanop de Bajkonoer lanceerbasis en werd uitgerust met radioappartuur, wetenschappelijke apparatuur en een camera. Luna 9 was de twaalfde poging van de Russen om een ruimtetuig zacht te laten landen op de Maan en moest de mens de eerste beelden vanop het oppervlak van een ander hemellichaam. 

Doel van de missie

Luna 9 maakte deel uit van het Luna-programma van de Sovjet-Unie. Dit ruimteprogramma had als doel de Maan te onderzoeken en was de tegenhanger van de Amerikaanse Ranger en Surveyor programma's. Na enkele mislukte pogingen was het belangrijkste doel van de Luna 9 missie om een ruimtetuig zacht te laten landen op het oppervlak van de Maan. 

Ruimtesonde en missie

De Luna 9 ruimtesonde had bij zijn lancering een totaal gewicht van 1,5 ton en was het eerste ruimtetuig dat werd gebouwd door het Russische ontwerpbureau Lavochkin. Later zou dit ontwerpbureau ook alle andere Sovjet- en Russische interplanetaire en alle voor de Maan bestemde ruimtetuigen ontwerpen. Het ruimtevaartuig bestond uit een lander met daarop een meetstation dat zich op de Maan moest losmaken. Het meetstation, een bolvormige capsule, had een gewicht van 99 kilogram en werd voorzien van een landingskussen zodat de impact op het Maanoppervlak niet te groot zou zijn. Het ruimtevaartuig werd op 31 januari 1966 met behulp van een Molniya draagraket in de ruimte gebracht waarna de vierde rakettrap van de raket Luna 9 op weg naar de Maan bracht. Nadat de lander zich had losgemaakt van de rakettrap daalde deze uiteindelijk met een snelheid van 6,1 meter per seconde af naar het oppervlak van de Maan waarna de bolvormige capsule werd afgestoten. Deze capsule botste vervolgens enkele malen op het oppervlak en kwam uiteindelijk op 3 februari 1966 stil te liggen in het Oceanus Procellarum gebied, ten westen van de Maankraters Reiner en Marius. Na elf mislukte pogingen was de Sovjet-Unie er nu voor het eerst in geslaagd een onbemand ruimtetuig te laten landen op de Maan. Ongeveer 250 seconden na de landing op de Maan werden vier beschermkappen die de bovenkant van de lander bedekten, geopend en werd de lander gestabiliseerd. Vervolgens begon de televisiecamera met het maken van beelden. Vijf minuten na de landing stuurde Luna 9 al gegevens door naar de Aarde maar doordat de Zon pas zeven uur later hoog genoeg stond werden pas dan de eerste van in totaal negen foto's doorgestuurd. Eenmaal de foto's werden samengevoegd, lieten deze een panoramisch overzicht zien van de directe omgeving. De Sovjet-Unie gaf, door een nog onbekende reden, de beelden niet meteen vrij maar wetenschappers van de bekende radiotelescoop van het Britse Jodrell Bank Observatory merkten op dat de beelden werden doorgestuurd in een bij de pers gebruikelijk formaat waardoor 's avonds de beelden vanop het Maanoppervlak wereldwijd te zien waren. Dit waren de eerste foto's die de mens te zien kreeg vanop het oppervlak van een ander hemellichaam. Naast het doorsturen van beelden mat de stralingsmeter aan boord van Luna 9 dertig milirad per dag en bleek dat de bodem van de Maan sterk genoeg was op een mens of bemand ruimtevaartuig te kunnen dragen. Op 6 februari 1966 was er voor het laatst contact tussen Russische vluchtleiders en het ruimtevaartuig.

Luna 9Illustratie van de Luna 9 capsule die landde op het oppervlak van de Maan - Foto: Roscosmos

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.