Magnetische veldlijnen op het oppervlak van de Zon
Foto: NASA

Wat is er zoal te zien op het zonneopervlak? In dit artikel leren we meer over 'fakkelvelden', 'granulatie', 'supergranulen' en zonnevlekken'.

Fakkelvelden

Fakkelvelden zijn heldere gebieden op de zon die meestal gezien worden nabij de rand van de zonneschijf. Hier zijn ook magnetische velden aanwezig maar deze zijn geconcentreerder in kleinere bundels dan in zonnevlekken. Een zonnevlek probeert de zon donkerder te doen lijken, een fakkelveld doet juist het omgekeerde en zal de zon helderder doen lijken. Tijdens de zonnecyclus zien we dat de fakkelvelden rond zonnevlekken kunnen verschijnen of als restant overblijven van een zonnevlek. Tijdens het zonnemaximum zal de zon héél licht feller schijnen dan dat deze schijnt in het minimum, het verschil bedraagt zo'n 0,1%.

Granulatie

De granulatie van de zon

De granulatie op de zon zijn kleine (toch nog 1000 km breed) cellulaire deeltjes die zich over het volledige zonneoppervlak bevinden, behalve op plaatsen die bedekt zijn met zonnevlekken. Deze granulatie ontstaat door convectie waar hete vloeistoffen vanuit het binnenste van de zon naar het oppervlak komen in de heldere gebieden, daar afkoelen en dan terug afdalen in de donkere lanen. Een individueel granulaat overleeft slechts 20 minuten. Het patroon ervan blijft constant veranderen, de oude granulaten worden aan de kant geschoven door nieuw ontstane granulaat. De snelheid waarmee de granulaten bewegen kunnen supersonische snelheden behalen van meer dan 7km/seconde.

De supergranulen

Supergranulaten

Supergranulen zijn natuurlijk veel groter, zo'n 35.000km doorsnede maar deze worden het best gezien met metingen van de "Doppler shift" waar licht van materialen naar ons toe bewegen doorgeschoven worden naar het blauwe, terwijl licht van het materiaal dat weg van ons beweegt naar het rode kleur schuift. Deze supergranulen bedekken dus ook de volledige zon en evolueren ook constant. Individuele supergranulen hebben een levensduur van enkele dagen en bewegen aan een snelheid van 0,5km/seconde

Zonnevlekken

Op het oppervlak van de zon worden donkere vlekken gevormd die we zonnevlekken noemen. Deze zonnevlekken kunnen soms vele malen groter worden dan de Aarde zelf. De zonnevlekken zijn donker van kleur aangezien dit koudere gebieden zijn op het zonneoppervlak. Een grote zonnevlek kan een oppervlaktetemperatuur hebben van 3700°C, als we dit vergelijken met de temperatuur van de fotosfeer (5500°C) is dit een groot verschil. Mochten we een zonnevlek uit de zon kunnen nemen en aan de nachtelijke hemel plaatsen zal deze de helderheid hebben van een volle maan, ene groot contrast met de enorm heldere zon zelf.

De zonnevlek bestaat uit 2 delen:

  • Het donkere gedeelte (umbra)
  • Lichter gedeelte rond het donkere gedeelte (penumbra)

De onderdelen van een zonnevlek

Sander

Vancanneyt Sander

Oprichter & beheerder van Spacepage & Poollicht.beSterrenkunde en ruimteweer redacteur.