Interstellaire wolk
Foto: NASA / ESA

Een interstellaire wolk is de algemene naam die gegeven wordt aan de accumulatie van gas, plasma en stof in ons en andere sterrenstelsels. Als we het anders bekijken, heeft een interstellaire wolk een veel grotere dichtheid dan een gemiddeld gebied van het interstellair medium.

Afhankelijk van de dichtheid, grootte en temperatuur van een wolk kan het waterstof in de wolk neutraal zijn (H I gebieden), geïoniseerd (H II gebieden) of moleculair (moleculaire wolken). Neutrale en geïoniseerde wolken krijgen soms de naam diffuse wolken. Moleculaire wolken krijgen de naam dichte wolken.

Chemische samenstelling

De samenstelling van interstellaire wolken kan achterhaald worden door de elektromagnetische straling te bestuderen die we van deze wolken ontvangen. Grote radiotelescopen kunnen de intensiteit aan de hemel meten of bepaalde frequenties van elektromagnetische straling die karakteriserend is voor bepaalde spectra van moleculen. Sommige interstellaire wolken zijn koud en geven elektromagnetische straling af van grote golflengtes. We kunnen een kaart van de overvloed van deze moleculen maken om de variërende samenstelling van de wolken te kunnen begrijpen. In hete wolken zijn er vaak ionen van verschillende elementen waarvan hun spectrum kan gezien worden in visueel en ultraviolet licht. Radiotelescopen kunnen ook de frequenties van één punt in de kaart doorzoeken en de intensiteit van elke soort molecule opmeten. Pieken in deze frequenties betekent dat er een overvloed van die molecule of atoom aanwezig is in de wolk. De hoogte van de piek is proportioneel met het relatieve percentage waaruit het bestaat.

Onverwachte materialen in de interstellaire wolken

Tot 2006 dacht men dat de reacties in interstellaire wolken erg traag waren met slechts een minimaal aantal producten die aangemaakt werden door de lage temperatuur en dichtheid van de wolken. Grote organische moleculen werden waargenomen in het spectrum waarvan wetenschappers niet dachten deze te vinden onder deze toestand. De reacties die nodig zijn om deze normaal te maken gebeuren enkel op veel hogere temperaturen en druk. De reacties worden daarom bestudeerd in het CRESU experiment.

Hoge snelheidswolken

Deze interstellaire wolken hebben een veel grotere snelheid dan verklaard kan worden door de rotatie van de Melkweg. Ze bestaan voornamelijk uit neutrale waterstof en hebben typisch genoeg een lagere hoeveelheid zware elementen dan normaal is voor interstellaire wolken in de Melkweg. Theorieën hierover doen vermoeden dat deze ongewone wolken materiaal bevatten dat overgebleven is bij de vorming van ons sterrenstelsel of licht verplaatste materie die weggetrokken wordt door andere sterrenstelsels of leden van de lokale groep. Een voorbeeld is de Maggelaanse stroom. De hoge snelheidswolken worden geïdentificeerd met het voorvoegsel HVC zoals HVC 127-41-330.

Sander

Vancanneyt Sander

Oprichter & beheerder van Spacepage & Poollicht.beSterrenkunde en ruimteweer redacteur.